Wat is een warmtepompboiler, wat zijn de voor- en nadelen?

Een warmtepompboiler is een apparaat die voor warm water kan zorgen. Het is een alternatief voor een cv-ketel die het tapwater verwarmd, een geiser, een elektrische boiler, een doorstromer of een boilervat dat aan de cv-warmtepomp is aangesloten.

Een warmtepompboiler heeft wel een warmtepomp, maar daar kan hij alleen maar warm water mee maken. Wil je dat een warmtepomp ook je huis verwarmd dan moet je kijken naar een "normale" warmtepomp en die kan ook nog eens in combinatie met een boilervat voor warm water zorgen.

Warmtepompboilers, een introductie

Een warmtepompboiler is een boilervat met een daaraan gekoppelde warmtepomp. Die warmtepomp kan zich buiten het huis bevinden zoals bij de split-versie, bij de meeste zit hij "bovenop" de boiler en maakt een integraal onderdeel uit van het apparaat. Een warmtepompboiler is ook te koop met een losse warmtepomp. Die is met leidingen gekoppeld aan de boiler en bevindt zich in dezelfde ruimte als de boiler, dat kan handig zijn als je in de hoogte niet veel ruimte hebt.

Welke typen warmtepompboilers zijn te koop?

Warmtepompboilers zijn te koop in hangende of staande versies. Daarnaast is een onderscheid te maken in wat de bron van warmte is waar de warmtepomp gebruik van maakt. Dat kan zijn:

• buitenlucht (een split-warmtepomp of warmtepompboiler met luchtkanalen die buitenlucht aanzuigen/wegblazen)
• ventilatielucht (ventilatieluchtwarmtepompboiler)
• omgevingslucht (circulatieluchtwarmtepompboiler)
• cv-retourwater

Bezint eer ge begint
oftewel: wat is het allerbelangrijkste om op te letten bij de aanschaf van een warmtepompboiler?

Als het milieu en je portemonnee je lief zijn, dan is het allerbelangrijkste om kijken hoe het model warmtepompboiler dat je op het oog hebt, aan zijn warmte komt. Dat kan "voordelig zijn" of juist "erg onvoordelig".

We geven een aantal voorbeelden waarbij je kan bedenken dat de ene type zuiniger werkt dan de ander. Maar wees gewaarschuwd, we houden het simpel en gaan kort door de bocht, het ligt allemaal iets gecompliceerder en genuanceerder. In vervolgartikelen, per type warmtepompboiler, gaan we daar "tot op de bodem" door.

Buitenlucht

Bij een split warmtepompboiler staat buiten je huis een "airco gelijkende" buitenunit. Die onttrekt warmte aan de buitenlucht, ook als het buiten vriest. Die warmte is 100% gratis. Niets op aan te merken.

Zo'n warmtepomp kan met één deel elektriciteit circa twee delen warmte uit de buitenlucht onttrekken, samen is dit goed voor drie delen warmte waarmee het boilerwater opgewarmd wordt (de elektriciteit die de warmtepomp gebruikt wordt, komt ook als warmte beschikbaar).

Zo'n warmtepomp heeft dan een COP van 3. Want drie delen warmte kosten je één deel elektriciteit en 3/1=3, dus heeft hij een rendement van 300%. Dat is een mooie waarde voor een warmtepompboiler.

Een variant op de split-warmtepomp is een warmtepompboiler die niet buiten staat, maar binnen. Maar met grote buizen zuigt hij de lucht van buiten aan, onttrekt de warmte en blaast deze via een andere buis weer naar buiten. Let er op dat dit type warmtepomp soms niet kan werken bij extreme koude. Zo kan een bepaald model functioneren tot bijvoorbeeld -5°C.

Feitelijk is de werking van deze warmtepomp gelijk aan de split-warmtepomp, alleen staat de warmtepomp nu binnen en niet buiten. De COP van deze warmtepomp zal nagenoeg gelijk zijn aan de split-versie, die laatste zal mogelijk net een tikje hogere COP hebben doordat meer lucht aangezogen kan worden dan de 160 mm kanalen die doorgaans gebruik worden voor de "binnen versie".

Ventilatielucht

Bij een ventilatieluchtwarmtepomp maakt de warmtepomp gebruik van warme lucht uit de mechanische ventilatie die anders naar buiten werd geblazen en je die warmte toch anders kwijt bent.

Doordat die ventilatielucht (vaak) warmer is dan de buitenlucht (in ieder geval gemiddeld over het jaar gezien) kán deze warmtepomp efficiënter werken. Daardoor kán de COP (het rendement) hoger zijn. We benadrukken, kán, wat of het rendement hoger is, dat ligt onder meer aan de ontwerpkeuzes van de fabrikant. Het ene model is zuiniger dan de ander. Maar er is meer.

En nu komt de eerste nuance, als de ventilatieluchtwarmtepompboiler méér ventilatielucht aanzuigt, met de nadruk op als, dan je normaal gewend bent te ventileren, dán is dat vanwege diverse redenen niet prettig.

Je zou wat meer last kunnen krijgen van "ventilatieluchtgeluiden", door de ventilatieroosters zal meer buitenlucht naar binnen stromen en die "trek" kan onprettig zijn. Maar nog belangrijker, gedurende het stookseizoen moet de extra aangezogen ventilatielucht, die via de roosters boven ramen en deuren naar binnen komt, eerst door cv-ketel, cv-warmtepomp op wat voor warmtebron dan ook opgewarmd worden. Aaai, ... dat opwarmen is niet gratis! Je betaald dan twee keer. Een keer om de extra ventilatielucht met een cv-ketel of cv-warmtepomp op te warmen, en je betaald dan nog een keer voor de elektriciteit van de ventilatieluchtwarmtepompboiler die de warmte vervolgens uit de ventilatielucht moet halen.

Een ventilatielucht warmtepomp kán voordelig zijn, maar het kán ook zorgen dat de energiekosten zullen stijgen. Erg opletten dus.

Binnenhuislucht

De circulatieluchtwarmtepompboiler die "omgevingslucht" gebruikt en opgesteld wordt ergens in huis, bijvoorbeeld in de bijkeuken of op zolder, zuigt de lucht "uit zijn omgeving", onttrekt warmte en blaast de (afgekoelde) lucht weer dezelfde ruimte in.

Buiten het stookseizoen krijgt dit type warmtepompboiler "gratis" warmte. Want je woning is dan warm genoeg en staat de verwarming uit.

Maar zodra het stookseizoen begint is dit voordeel weg. Sterker nog, dan wordt het gebruik van dit type warmtepompboiler duurder dan iedere andere vorm van tapwaterverwarming. Een elektrische doorstromer, een elektrische boiler of cv-ketel die het water verwarmd zijn dan zuiniger in gebruik.

Dat hij dan duurder in gebruik is, komt omdat de lucht die hij aanzuigt en warmte uit onttrekt (want hij blaast koude lucht er voor terug) eerst opgewarmd is door je cv-ketel, cv-warmtepomp, of andere warmtebron.

Dus ook hier betaal je twee keer, eerst met bijvoorbeeld duur gas om de lucht in je woning te verwarmen en vervolgens kost het nog eens extra elektriciteit voor de warmtepompboiler om die warmte weer uit de lucht te halen. Gedurende het stookseizoen kost je dit dus twee keer geld, en is dus helemaal niet energiezuinig, het tegenovergestelde.

Maak niet de (snel gemaakte) fout dat je denkt "ik zet hem op zolder want daar wordt toch niet verwarmd en dan is die warmte gratis". Helaas, is dat pertinent onjuist. In het artikel over de circulatieluchtwarmtepompboiler (omgevingsluchtwarmtepompboiler) gaan we hier nader op in.

Je zou nog kunnen denken, goed, in het stookseizoen kost het dan meer geld dan bij gebruik van een cv-ketel, maar buiten het stookseizoen is het wél voordelig. Maar over een jaar onderaan de streep kijkt, dan zijn de besparingen marginaal klein en waarschijnlijk zelfs kost het je meer dan dat je geen warmtepompboiler gebruikt maar een cv-ketel. Een redelijke terugverdientijd is dan erg ver te zoeken.

Retour cv-water

Als laatste hebben we een warmtepompboiler die het afgekoelde cv-water in de retourleiding gebruikt. Daar wordt warmte uit onttrokken en het water in de boiler mee opgewarmd. Doordat het cv-water nog verder afgekoeld wordt door de warmtepompboiler, moet de verwarming, een cv-ketel of cv-warmtepomp, meer gas of elektriciteit gebruiken om het extra afgekoelde water weer op de gewenste temperatuur te brengen. Gedurende het stookseizoen betaal je dus twee keer energiekosten terwijl één keer ook voldoende was geweest. Buiten het stookseizoen is dat niet het geval. Maar gemiddeld over een jaar (circa 7 maanden stookseizoen, 5 maanden geen stookseizoen) levert dan naar onze mening geen besparing op.

Je ziet, het is dus héél belangrijk om stil te staan waar de warmtepompboiler zijn warmte vandaan haalt. Want met de verkeerde keuze blijkt een onverwachte besparing een extra hoge energierekening op te leveren.

binnen/binnen-, buiten/buiten-, buiten/binnen-, binnen/buiten- warmtepompboiler

Veel circualtieluchtwarmtepompboilers zijn voorzien van twee luchtkanaalaansluitingen. Wanneer je die niet gebruikt is dit een zogenaamde binnen/binnen warmtepompboiler ook bekend als circulatieluchtwarmtepompboiler. Immers, hij zuigt de binnenhuislucht aan en blaast de afgekoelde lucht weer terug in de binnenhuislucht.

Wanneer beide luchtkanaalaansluitingen naar buiten voert fungeert hij als een buiten/buiten warmtpompboiler. Dan is hij net zo zuinig als een split-warmtepompboiler, hij zuigt immers lucht van buiten aan en blaast de afgekoelde lucht ook weer naar buiten weg. Het enige verschil is dat de geluidmakende warmtepomp nu binnen staat, bij een split-warmtepompboiler staat deze buiten. Maar dan is hij wat minder makkelijk te installeren omdat dan koudemiddelleidingen aangebracht moeten worden tussen het buiten- en binnendeel.

Bij dit type warmtepompboiler kan je ook één luchtkanaal aansluiten. Zuig je buitenhuislucht aan via het luchtkanaal, dan wordt dit een buiten/binnen warmtepompboiler genoemd. In de zomer werkt deze erg energiezuinig, buiten is het doorgaans lekker warm, dus werkt de warmtepomp zuinig. De afgekoelde lucht blaast hij de woning in. Dat is buiten het stookseizoen prettig (koude lucht met een lage luchtvochtigheid) maar gedurende het stookseizoen is het niet slim, je blaast immers koude lucht je woning in, die je juist warm probeert te houden.

Sluit je afvoer aan naar buiten dan wordt het een binnen/buiten warmtepomp. Hij werkt dan als een soort alternatieve ventilatieluchtwarmtepompboiler (zonder dat je hem aansluit op de ventilatiekanalen, want dat is niet altijd toegestaan door de fabrikant). Gedurende het stookseizoen werkt de warmtepomp zuinig want de aangezogen lucht is immers warm. Maar gedurende het stookseizoen "steelt" hij warmte uit je verwarmingsysteem en moet je twee keer betalen voor het opwarmen van het boilerwater. Dat hebben we uitgelegd in het artikel van de circulatieluchtwarmtepompboiler.

* buiten het stookseizoen ++, gedurende het stookseizoen -
** De besparing is alleen indien het debiet van de mechanische ventilatie gelijk blijft, moet het debiet omhoog dan zal de besparing minder zijn.
*** buiten het stookseizoen ++, gedurende het stooksezoen -

Wat is de terugverdientijd van een warmtepompboiler?

Over de terugverdientijd hebben we uitgebreid artikel geschreven, dat tref je hier aan.

Kan je overal een warmtepomp plaatsen?

Bij een split-warmtepomp bevindt zich de buitenunit buiten de woning en is met koudemiddelleidingen verbonden aan het boilervat. In principe is het boilervat overal in de woning te plaatsten.

Bij de overige warmtepompboilers kan in principe iedere ruimte in de woning gebruikt worden, maar bedenk wel dat de warmtepomp een brommend geluid maakt en dat afhankelijk van het type ook luchtstroomgeluiden hoorbaar zijn (gedurende de tijd dat de boiler opgewarmd wordt). Wel gelden een aantal installatievoorwaarden.

Wat is het belangrijkste verschil tussen een cv-ketel die warm tapwater maakt en een warmtepompboiler?

Het meest opvallende verschil is dat een cv-ketel in principe voor een onbeperkte duur warm water kan maken voor douche of bad.

Een warmtepompboiler, net als iedere andere boiler, heeft een beperkte voorraad warm water. Als die op is, dan is het ook echt op.

Overigens, het water in de boiler raakt niet "op", want op het moment dat je warm water tapt, stroomt gelijk koud water in het boilervat. Tijdens het aftappen van warm water zal zich in de boiler steeds minder warm water bevinden. Op een gegeven moment merk je, als je bijvoorbeeld aan het douchen bent, dat het water steeds minder warm wordt.

Hoe lang duurt het voordat het boilervat weer opgewarmd is?

Hoe lang het duurt voordat de boiler weer geheel gevuld is met warm water is afhankelijk hoeveel warm water uit de boiler getapt is. Als maar "de helft" gebruikt is, dan is hij sneller weer "vol" dan als de boiler helemaal leeg gemaakt is.

Daarnaast speelt de inhoud van de boiler een grote rol. Zo zal, in principe, een boiler van 200 liter sneller opgewarmd zijn dan een boilervat van 300 liter.

Hoe snel dit opwarmen plaatsvindt heeft ook met het vermogen van de warmtepomp te maken. Een warmtepomp die 1000 Watt warmte afgeeft zal twee keer zo langzaam zijn dan een warmtepomp die 2000 Watt warmte afgeeft.

Zo kan het dus zijn dat een 300 liter boiler met een 2000 Watt warmtepomp sneller opgewarmd is dan een 200 liter boiler met een 1000 Watt warmtepomp. In de brochure van de fabrikant zijn doorgaans de opwarmtijden vermeld.

Verwacht in de praktijk opwarmtijden van circa 4 uur tot 12 uur.

Wat levert een grotere besparing op: een warmtepompboiler of een cv-warmtepomp?

Heb je nu een cv-ketel en wil je op termijn gasloos, en twijfel je of je eerst een warmtepompboiler zal kopen (want die is relatief goedkoop) of een cv-warmtepomp die je huis kan verwarmen, dan kunnen we daar heel kort over zijn. Een cv-warmtepomp die je huis verwarmd bespaart veel meer dan een warmtepompboiler.

We kunnen dat redelijk eenvoudig uitleggen. Als een cv-warmtepomp het huis verwarmd dan moet hij het cv-water verwarmen dat door radiatoren, convectors of vloerverwarming stroomt. Daarbij zal doorgaans gestreefd worden om dit cv-water tot circa 35 graden op te warmen. In dat geval (bij die temperatuur van 35°C) is de COP van de warmtepomp circa 4.

Dat houdt in dat hij een rendement heeft van 400%. Denkbeeldig: je stopt één euro aan elektriciteit in de warmtepomp en je krijgt er vier euro aan warmte voor terug. Dat maakt een cv-warmtepomp aantrekkelijk ondanks de hoge aanschafkosten.

Diezelfde cv-warmtepomp kan ook een boilervat opwarmen. Hij stopt dan even met het huis verwarmen en als het opwarmen van de boiler klaar is (dat dán vanwege het grote vermogen maar 1 max 2 uur duurt), dan schakelt hij weer terug naar verwarmen.

Maar nu komt het: tijdens het verwarmen van het boilerwater moet de warmtepomp op een gegeven moment heel heet water maken. Het water in een boiler wordt vaak tot 55 graden opgewarmd.

En een warmtepomp heeft moeite om dat te doen, dat kost veel elektriciteit. In dat geval is de COP circa 3 in plaats van een COP van 4 tijdens verwarmen. Dus het rendement daalt van 400 naar 300%. Dus je stopt er één euro in en je krijgt er maar drie euro aan warmte voor terug. Wat meer bespaart wordt meteen dus duidelijk: de cv-warmtepomp dus.

Dat die COP een stuk lager is heeft de cv-warmtepomp niet alleen last van, maar ook een warmtepompboiler. Want in principe zit daar een vergelijkbare warmtepomp in.

Het water van de boiler opwarmen, of je daarvoor een cv-warmtepomp of warmtepompboiler voor gebruikt, gaat dus flink minde efficient dan het verwarmen van je woning. Daardoor kan je, als je dit vergelijkt met een cv-ketel, meer geld besparen met een warmtepomp door de woning te verwarmen dan een boiler op te warmen.

Daarnaast, een warmtepomp die je woning verwarmd, staat als hij goed geïnstalleerd is, de hele dag "op een laag pitje te pruttelen", dus 24/7 is de warmtepomp ingeschakeld.

Maar een warmtepompboiler zal de boiler in een periode van circa 4 tot 10 uur opwarmen, en dan is hij klaar. En de rest van de dag doet hij niets. Alleen al de tijd die hij niets staat te doen, zorgt dat je "minder uit je investering kan halen". Dan is de cv-warmtepomp die de hele dag "geld staat te besparen én ook nog eens dan een hoger rendement heeft" een veel betere keuze om de kosten op je energierekening te verlagen.

We hebben nog een tip voor je. Als je een cv-warmtepomp overweegt om je huis te verwarmen overweeg dan sterk om een all-electric ready warmtepomp aan te schaffen. Dan hou je nog alle mogelijkheden open. Je kan beginnen met het verwarmen van je woning en later kan je besluiten of je een boilervat daarop aansluit om een aparte warmtepompboiler te kopen. Meer daarover in dit artikel.

Van welk materiaal is het boilervat gemaakt?

Het boilervat is gemaakt van staal dat geëmailleerd is of is gemaakt van roest vast staal (rvs). Staal is goedkoop maar zwaar, rvs is duur maar een stuk lichter en kan niet roesten.

Het stalen vat is van binnen voorzien van een emaille laag die het staal beschermd tegen roesten. Op termijn kunnen haarscheurtjes in het emaille ontstaan (door de temperatuurwisselingen van het boilerwater) en zal dan daar gaan roesten. Om dat te voorkomen is dit type boilervat voorzien van een opofferingsanode of zwerfstroomanode, die zal dit roesten voorkomen.

Een rvs boilervat is een minder zwaar dan staal, kan niet roesten maar is duurder in aanschaf. Omdat het niet kan roesten is ook geen opofferingsanode of zwerfstroomanode nodig.

In welke situatie is een warmtepompboiler te overwegen?

Wanneer je het hele huis verwarmd met airco's (lucht/lucht warmtepompen) en je hebt nu nog een cv-ketel alleen nodig voor het verwarmen van tapwater, dan is een warmtepompboiler een logische keuze. Dan kan de cv-ketel de deur uit, het gas kan afgesloten worden, je betaald dan geen vastrecht meer.

Een warmtepompboiler is ook te overwegen als je een monoblock cv-warmtepomp wil aanschaffen maar de extra cv-leidingen niet door je huis wil laten lopen (meestal naar zolder waar de boiler moet komen te staan). Omdat het niet mooi is of enorm kostbaar wordt vanwege breekwerk.

Een derde situatie, die wel een beetje vreemd is maar in de praktijk voor kan komen, is dat je een cv-warmtepomp gebruikt maar in de praktijk blijkt dat het thermisch vermogen erg krap is. Hij blijkt maar nét in een strenge winter je huis warm te houden.

In zo'n situatie moet je niet de cv-warmtepomp onderbreken met het huis te verwarmen om de boiler ook nog eens op te warmen. Dan krijg je het huis mogelijk niet meer warm. In zo'n situatie is een aparte warmtepomp voor het opwarmen van de boiler een begrijpelijke keuze. Maar feitelijk is bij de keuze van het vermogen van de cv-warmtepomp een fout gemaakt. Dat is vreemd, want het juiste vermogen kiezen is niet heel moeilijk.

Kan je met een warmtepompboiler geld besparen?

Het is mogelijk, maar zoals we al eerder in dit artikel hebben uitgelegd, moet je héél goed kijken waar de warmtepompboiler zijn warmte vandaan haalt. De besparingen zijn in zijn algemeenheid zeer bescheiden of zelfs afwezig. Meer daarover in het artikel over de terugverdientijd van de warmtepompboiler.

Wat zijn de voor- en nadelen van een warmtepompboiler?

Het grootste nadeel van een warmtepompboiler is dat hij een boiler heeft. En iedere boiler, of dat dit een elektrische boiler betreft, of gekoppeld is aan een cv-warmtepomp, of aan een cv-ketel, of dat het een warmtepompboiler is, hebben allen één nadeel: de hoeveelheid warm water is altijd beperkt tot de inhoud van de boiler. Ja, in deze paragraaf strooien we met wijsheden.

Daarnaast, als de warmtepomp binnen de woning staat, zal je ook geconfronteerd worden met een geluidmakend apparaat. Niet alleen maakt de compressor van de warmtepomp een brommend geluid, je hebt, afhankelijk van het type dat je kiest, ook nog "luchtstromingsgeluiden".

Is subsidie van toepassing op een warmtepompboiler?

In principe wordt op een warmtepomp ISDE-subsidie verleent. Daar worden wel voorwaarden aan gesteld. Bijvoorbeeld dat je hem niet zelf mag installeren. Controleer wel voordat je tot aankoop overgaat of het model dat jij koopt daadwerkelijk op de lijst staat die subsidie krijgen. Zie deze overheidswebsite.

Hoeveel elektriciteit verbruikt een warmtepompboiler?

Daar is geen zinnig antwoord op te geven, het is namelijk sterk afhankelijk van de hoeveelheid warmwatergebruik. De ene doucht drie minuten met een bespaarkop van 5 liter/minuut, de ander staat twintig minuten onder een stortdouche.

Ga er van uit dat je voor iedere 100 liter warm douchewater ongeveer 3,37 kWu thermische warmte voor nodig hebt^[1] en bij een COP van 3 van de warmtepomp is dat dus 3,37 / 3 = 1,12 kWu elektriciteit^[1].

Meet het waterverbruik (tip: watermeter in meterkast) van het douchen / badderen per dag en samen met deze berekening^[1] weet je wat het ongeveer kost. Deze waarde is natuurlijk een benadering, want we hebben een aantal zaken hierin niet meegenomen zoals het stilstandverlies, en een mogelijk andere COP waarde dan 3. Ook is deze berekening gebaseerd zonder het gebruik van een douche-wtw.

Waarom zou je een warmtepompboiler aanschaffen als je een cv-warmtepomp hebt of gaat aanschaffen?

Dat lijkt inderdaad vreemd. Een cv-warmtepomp kan (in principe) ook een boiler opwarmen. Maar in een specifieke situatie kan dat niet gewenst zijn, dat hebben we hier beschreven.

Maakt een warmtepompboiler geluid?

Ja, een warmtepomp maakt geluid. Het ene model meer dan het andere. Niet alleen een brommend geluid, maar afhankelijk van het model ook hoor je "luchtstromingsgeluiden" van het aanzuigen en wegblazen van lucht.

Wat is de inhoud van de boiler?

De inhoud van de boiler kan je zelf, binnen bepaalde grenzen, zelf kiezen. Ze zijn te koop van circa 80 liter tot 300 liter.

Welke voorwaarden worden gesteld bij de installatie van een warmtepompboiler?

Een warmtepompboiler heeft een bepaalde ruimte nodig. In de handleiding staat hoeveel minimale vrije ruimte nodig is voor, naast, achter en boven de boiler.

De warmtepompboiler vereist minimaal een condenswaterafvoer (dus riool aansluiting nodig; let op bij kelder), een inlaatcombinatie, een eigen elektriciteitsgroep en dat de vloer waarop hij staat of muur waaraan hij hangt moet het gewicht kunnen dragen.

Tevens zal er een minimale temperatuur vereist worden.

Is een warmtepompboiler te gebruiken in combinatie met een douche-wtw?

Jazeker, een warmtepompboiler is zeer goed te gebruiken met een douche-wtw. Met een douche-wtw kan je tot 50% op de energiekosten besparen van het douchen, dus dat is heel interessant. Alleen doet zich het vervelende verschijnsel zich voor dat de terugverdientijd van de warmtepompboiler door gebruik van de douche-wtw flink langer wordt.

Deze verlengde terugverdientijd komt omdat de terugverdientijd sterk gerelateerd is aan het gebruik van warm water. Hoe minder warm water je uit de boiler gebruikt, hoe langer de terugverdientijd.

Kan een warmtepompboiler gebruikt worden in combinatie met zonnepanelen?

Natuurlijk, net als je een tv of stofzuiger kan gebruiken als je zonnepanelen hebt. Maar dat zal je vast niet bedoelen.

Zolang het salderen bestaat is er geen financiële reden om "iets speciaals te doen".

Zonnepanelen leveren elektriciteit die erg goedkoop is, wij berekende 9 of 5 eurocent per kWu en dat maakt het gebruik van een warmtepompboiler aantrekkelijk omdat je daarmee de terugverdientijd, die relatief lang is, flink kan verlagen.

Milieu technisch kan je wel een voordeel behalen als je de warmtepompboiler pas laat werken als de kans op zonneschijn het grootst is. Dat is afhankelijk van de oriëntatie van de zonnepanelen, maar dat zou bijvoorbeeld tussen 10 en 17u kunnen zijn.

Je kan op de warmtepompboiler tijdblokken instellen waarbij de warmtepomp de boiler mag opwarmen.

Veel warmtepompboilers hebben ook de mogelijkheid dat als je een bepaald signaal geeft, dat ze dan het water extra gaan verwarmen waardoor je de boiler gebruikt als een soort accu van de elektriciteit die je over hebt.

Maar dat vereist wel aansturingselektronica die ook nog eens op de hoogte moet zijn dat jouw woning "elektriciteit over heeft". Daar zijn kosten mee gemoeid. Als je bedenkt dat een warmtepompboiler wellicht maar 1 tot 2 kWu per dag gebruikt, dan moet je je afvragen of al die moeite wel loont. Het is veel makkelijker om met "tijdblokken" de warmtepompboiler in- en uit te schakelen.

Sommigen denken dat je zonnepanelen kan aansluiten op een warmtepompboiler. Die hebben dat verkeerd begrepen. Dat is niet mogelijk. Zonnepanelen sluit je gewoon aan op je elektrische installatie.

Kan een warmtepompboiler gebruikt worden in combinatie met een zonnecollector?

Sommige modellen warmtepompboilers hebben een "extra spiraal" in de boiler. Via die spiraal (buis) kan het warme water van de zonnecollector stromen die het boilerwater opwarmt op basis van zonne-energie.

We adviseren om dit alleen maar te gebruiken als je al een zonnecollector hebt. Ga niet speciaal hiervoor een zonnecollector aanschaffen. Dat was vroeger financieel aantrekkelijk, maar dat is het niet meer. Zonnepanelen leveren financieel veel meer op.

Mag ik een warmtepompboiler zelf installeren?

Ja, je mag een warmtepompboiler zelf installeren. Alleen wordt er dan geen ISDE-subsidie verleend.

Betreft het een split-warmtepompboiler, dan mag je deze niét zelf installeren. Dat komt omdat je dan moet werken met koudemiddelen en dat mag alleen maar een f-gassen gecertificeerde monteur.

Luchtfilter

Een warmtepompboiler zuigt lucht aan en blaast dit weer uit. In lucht zit vuil en dat zal de verdamper (het onderdeel van de warmtepomp die de warmte aan de lucht onttrekt) bevuilen. Hoe meer vuil op de verdamper, hoe slechter hij werkt, dus hoe meer elektriciteit nodig is (de COP waarde daalt dan).

Het is dus verstandig om te zorgen dat de lucht zo schoon mogelijk is. Daarom hebben vele warmtepompboilers een luchtfilter (die je regelmatig moet schoonmaken/vervangen). Zeker bij gebruik van een ventilatielucht warmtepompboiler is het te overwegen om een extra luchtfilter in de aanzuigbuis op te nemen.

Opofferingsanode, zwerfstroomanode

Wanneer de boiler niet in rvs is uitgevoerd, zal de boiler voorzien moeten worden van een opofferingsanode om mogelijk roesten van de boiler te voorkomen (waardoor deze uiteindelijk gaat lekken). Die opofferingsanode moet regelmatig gecontroleerd/vervangen worden waarbij de boiler meestal leeg gemaakt moet worden.

Sommige boilers zijn voorzien van een zwerfstroomanode. Daarbij wordt met een kleine laagspanning op de anode gezet waardoor deze niet vervangen hoeft te worden, maar wel het roesten voorkomt.

Wat is een diëlektrische koppeling?

Een diëlektrische koppeling gaat corrosie tegen. De boiler is gemaakt van een bepaald metaal, als de waterleiding die je daar op aansluit van een ander metaal is gemaakt (al is het alleen al een metalen moer van een kunststof leiding) dan zal onder invloed van het water een diëlektrische stroom ontstaan. Hierdoor zal corrosie ontstaan en de boiler uiteindelijk gaan lekken.

Door tussen de waterleidingaansluiting en de waterleiding zelf een koppeling aan te brengen die van binnen de twee metalen isoleert door middel van kunststof, zullen geen diëlektrische stromen ontstaan en gaat je boiler langer mee.

Vereist een warmtepompboiler ook onderhoud?

Ja, een warmtepompboiler heeft ook onderhoud nodig. Zo zal, indien van toepassing, minimaal eens per twee jaar de opofferingsanode gecontroleerd/vervangen moeten worden. Daarnaast moet de verdamper van de warmtepomp schoongemaakt worden (waar vuil uit de lucht zich op heeft afgezet) om het rendement van de warmtepompboiler zo hoog als mogelijk te houden.

Tevens zal de werking van inlaatcombinatie gecontroleerd moeten worden.

Is een expansievat noodzakelijk?

Wanneer het water in het boilervat opgewarmd wordt zal dit uitzetten. Daardoor loopt de druk in het boilervat op. Deze toename van de druk kan opgevangen worden met een expansievat, dat moet dan wel een speciale versie zijn die geschikt is voor tapwater. Maar in Nederland wordt dat zelden gebruikt en wordt een inlaatcombinatie gebruikt. Die zorgt er (onder andere) voor dat bij een te hoge druk, water (aan de koude kant van de boiler, de inlaatzijde, vandaar de naam inlaatcombinatie) via een overdrukventiel druppel voor druppel uit de koudwaterleiding gaat. Dat water wordt opgevangen in een bakje en dat is aangesloten op een sifon die aangesloten wordt op de riolering.

Daarom hoor je altijd tijdens het opwarmen van de boiler "water druppelen". Het verlies aan water is zeer gering. Denk aan circa één liter per opwarmcyclus.

Waar dient op gelet te worden tijdens installatie?

Let er op dat de warmtepompboiler rechtop vervoerd wordt. Moet hij schuin de trap op of mogelijk zelfs even horizontaal, dan heeft de fabrikant daar speciale instructies voor wat wel en niet mag. Leef die instructies strikt na vanwege de levensduur van de warmtepomp. Deze beperkingen hebben te maken met de olie die zich in de warmtepomp bevindt.

Het is slim om op de warmwateraansluiting een thermosifon aan te brengen om onnodig warmteverlies te voorkomen.

Wat houdt de anti-legionella cyclus in?

De anti-legionella cyclus voorkomt een eventuele besmetting met de legionella bacterie. Mer informatie in dit artikel.

Kan je ook je woning verwarmen met een warmtepompboiler?

Ja, dat is bij bepaalde modellen mogelijk. Daarbij bestaat er een "bedoelde" en een "onbedoelde" methode.

Bij "bedoeld" gebruik heeft de fabrikant de warmtepomp voorzien van een driewegklep waarbij gekozen kan worden voor het verwarmen van het tapwater in de boiler of het cv-water. Dit zien we vooral bij ventilatieluchtwarmtepompboilers.

Je moet bij de verwarmingsfunctie niet denken dat je daarmee je de totale warmtebehoefte van de woning kan realiseren, maar je haalt wel "de kop er af". Dat komt omdat dit type warmtepomp een beperkt thermisch vermogen heeft. Maar dit kan een interessante besparing opleveren als je nu bijvoorbeeld gebruik maakt van een cv-ketel voor het verwarmen van je woning.

Bij de "onbedoeld gebruik" heeft een handige Harry bedacht om de spiraal (warmtewisselaar) in de boiler, die bij sommige boilers aanwezig is voor het opwarmen van de boiler met bijvoorbeeld een zonnecollector, "andersom" te gebruiken.

Op de spiraal wordt dan met een circulatiepomp (een deel) van het afgiftesysteem aangesloten. Bijvoorbeeld de vloerverwarming van de badkamer.

Hoewel technisch correct, is dit energetisch onverstandig. De warmtepomp gaat eerst, met veel moeite (lage COP) en met gebruik van veel elektriciteit het boilerwater opwarmen tot bijvoorbeeld 45 graden en vervolgens ga je die warmte weer onttrekken en afgeven aan het afgiftesysteem.

Dat wordt dan een dure vorm van verwarmen. Het gebruik van een warmtepomp die "op een lagere temperatuur" direct het cv-water verwarmd is veel zuiniger. Bedenk dat voor iedere graad Celsius die de warmtepomp het (boiler) water warmer moet maken dan strikt noodzakelijk, dit een rendementsverlaging oplevert van circa 2%.

Dit onbedoeld gebruik is dus verre van slim. Daarnaast, je koelt je boilerwater af en dat heb je ook nodig voor het douchen...