Temperatuurregeling met een weersafhankelijke regeling met ruimtecompensatie
Een weersafhankelijke regeling zou in principe de woningtemperatuur constant moeten houden ongeacht de wisselende temperaturen buiten. Maar bepaalde invloeden, die we in dit artikel zullen bespreken, hebben een verstorende invloed op de woningtemperatuur waardoor het koeler of warmer is dan gewenst. Met een ruimtecompensatie worden effecten daarvan beperkter en de temperatuur in huis constanter.
Ruimtecompensatie bij een weersafhankelijke regeling
In een ander artikel hebben we de werking van een de weersafhankelijke regeling besproken. Op basis van de buitentemperatuur wordt de warmtetoevoer van de cv-warmtepomp[1] geregeld waardoor, in principe, de temperatuur in de woning constant is.
De weersafhankelijke regeling houdt echter geen rekening met een aantal verstorende factoren die invloed hebben op de temperatuur in de woning. Denk hierbij aan:
- Zoninstraling via ramen (extra warmte)
- Koken en gebruik van de oven (extra warmte)
- Aanwezigheid van grote aantallen mensen (extra warmte)
- Wind (warmteverlies van de bouwschil neemt toe, temperatuur in woning daalt)
- Regen (muren worden nat en koelen sneller af, temperatuur in woning daalt)
Wanneer zich een van bovenstaande "verstoringen" zich voordoen zal de temperatuur in de woning afwijken van de gewenste temperatuur. Normaal gesproken zou je dan op de cv-warmtepomp met de hand een tijdelijke kleine temperatuurcorrectie uitvoeren, en daarmee wordt de cv-watertemperatuur meestal in stapjes van 0,5°C verhoogd of verlaagd. Dat zal dan resulteren in een verhoging of verlaging van de temperatuur in huis. Feitelijk breng je een kleine correctie aan op de stooklijn.
Een ruimtecompensatie doet precies hetzelfde (een correctie aanbrengen op de stooklijn) alleen doet hij dit automatisch voor je.
Een ruimtecompensatie is een kastje ter grootte van een thermostaat. Het lijkt ook sterk op een thermostaat. De huidige kamertemperatuur wordt weergegeven en je kan ook de gewenste temperatuur instellen. Maar een thermostaat is het uitdrukkelijk niet.
De ruimtecompensatie meet constant de temperatuur van de ruimte waarin hij zich bevindt en vergelijkt dit met de gewenste temperatuur. Wanneer zich een verstoring voordoet zoals hiervoor beschreven, bijvoorbeeld dat door zoninstraling de temperatuur te ver oploopt, zal de ruimtecompensatie dit bemerken en kan de warmtetoevoer bijstellen.
We schrijven, kan, want óf de ruimtecompensatie zijn invloed uitoefent ligt aan de zogenaamde, instelbare, ruimtecompenstiefactor.
Op de ruimtecompensatie kan je niet alleen de gewenste temperatuur instellen maar ook wat de invloed zal zijn op de cv-warmtepomp als de temperatuur afwijkt van de gewenste temperatuur.
Stel dat die ruimtecompensatiefactor ingesteld is op 1 (sommige fabrikanten drukken dit uit in procenten en dan zie je 100%). Wanneer de gewenste temperatuur 21°C zou zijn, maar de werkelijke temperatuur 21,8°C is, dus een afwijking van 0,8°C, dan zal bij een compensatiefactor van 1 de stooklijn met 1x0,8°C=+0,8°C aangepast worden (negatief wel te verstaan, het is immers te warm). Wanneer de stooklijn bepaalt dat de cv-watertemperatuur 28°C zou zijn, dan wordt dit door de correctie van de ruimtecompensatie dus 27,2°C (28-0,8).
Die aanpassing van 0,8°C van de stooklijn is niet heel groot maar zal zijn effect hebben. Maar mogelijk blijkt dit niet voldoende. Dan kan je kiezen de compensatiefactor te vergroten. Bijvoorbeeld naar 1,5 (of 150%), in dat geval zal de ruimtecompensatie de stooklijn met 1,5x0,8°C=1,2°C bijstellen.
In dit voorbeeld wordt de de watertemperatuur dan 28-1,2=26,8°C. Hoe groter je de compensatiefactor maakt, hoe groter de invloed zal zijn op de stooklijn.
Stel dat je de compensatiefactor instelt op een belachelijke hoge waarde van 10 (als dit al mogelijk zou zijn), dan fungeert de ruimtecompensatie als een thermostaat. Immers, als de temperatuur met +0,8°C afwijkt zal dit tot gevolg hebben dat de stooklijn met 10x0,8=8°C (negatief) bijgesteld zal worden. De cv-warmtepomp gaat dan meteen uit. Zou de temperatuur in de woning 0,4°C te laag zijn, dan zal de stooklijn met 20x0,4=8°C verhoogd worden. Wanneer zulke grote verlagingen en verhoging aangebracht worden op de stooklijn, betekent dit dat de cv-warmtepomp meteen (en op volle kracht) zijn warmte zal gaan afgeven.
Wanneer je de ruimtecompensatiefactor te hoog zet verander je het basisidee van de temperatuurregeling. Je verander dan een weersafhankelijke regeling die "een beetje bijgesteld wordt bij een te hoge of lage temperatuur" naar een "kamerthermostaat" die de cv-warmtepomp op zijn volle vermogen laat verwarmen of uit zet.
Dat (voor) je gekozen is voor een weersafhankelijke regeling, in plaats van een kamerthermostaat is niet voor niets. De belangrijkste redenen zijn levensduur van de cv-warmtepomp (vooral bij een cv-warmtepomp), en dat de cv-warmtepomp (vooral bij een cv-warmtepomp) een veel hogere rendement kan behalen. Die voordelen zou je met een ruimtecompensatie die feitelijk als thermostaat fungeert totaal onderuit halen.
Noodzakelijk?
Strikt genomen is een ruimtecompensatie niet nodig. Het is een vorm van luxe. Zonder een ruimtecompensatie zal je af en toe de cv-warmtepomp even bij moeten stellen, net zoals je vroeger wel eens de kamerthermostaat bijstelde. Niet noodzakelijk dus, maar wel prettig.
Plaatsing
Net zoals dat vroeger bij een kamerthermostaat de plaatsing van belang was, is dit ook van toepassing bij de ruimtecompensatie. Hang hem nooit op een plek waar de de temperatuur sterk kan fluctueren zoals in de buurt van een deur (tocht) of op een plaats waarbij een deel van de dag door de zon beschenen wordt maar ook niet in de buurt van een radiator, kookplaat of oven.
- We schrijven hier "cv-warmtepomp" maar dit is van toepassing voor iedere vorm van een warmtebron, zoals een cv-ketel.
Alles wat je wil weten over de thuisbatterij
Een artikel over de thuisbatterij die de belangrijkste aspecten behandelt met verwijzingen naar verdiepingsartikelen. Wist je dat er twee totaal verschillende thuisbatterijen bestaan, ieder met hun voor- en nadelen?
Wel of geen buffervat bij een cv-warmtepomp?
Een buffervat wordt vaak aangeboden door installateurs. Waar dient dat buffervat voor? En is het altijd wel noodzakelijk?
Boekje over warmtepompen
In het boekje "Lex, Leo en de warmtepomp" lees je vrijwel alle aspecten van een warmtepomp waardoor je beter voorbereid keuzes kan maken bij de aanschaf van een warmtepomp.
Ongebruikte kamers verwarmen bespaart energie?
Je zal het waarschijnlijk niet geloven, maar we leveren het bewijs: bij het gebruik van een cv-warmtepomp bespaar je geld als je niet gebruikte kamers wél verwarmt.
publicatie: 20231115
aanpassing/controle: 20231128
Foutje of aanvulling? Stuur ons een reactie