Wat is het verschil tussen een monoblock en een split warmtepomp?
In dit artikel beschrijven we de verschillen, voor- en nadelen van een monoblock warmtepomp en een split warmtepomp.
In het kort
Een split warmtepomp bestaat uit twee apparaten, één staat er buiten[1], de ander binnen. Het buitendeel onttrekt de warmte uit de buitenlucht en verhoogt deze in temperatuur. Het binnendeel staat de gewonnen warmte af aan de bestaande cv-leidingen van het cv-systeem[2]. Het buiten- en binnendeel worden onderling verbonden met twee dunne koudemiddelleidingen.
Een monoblock warmtepomp bevat dezelfde onderdelen als de splitversie alleen zijn deze samengevoegd in één apparaat die doorgaans buiten staat[1]. Het buitendeel wordt met normale cv-leidingen aangesloten op de bestaande cv-installatie.
Technisch gezien zijn de split- en monoblock warmtepompen 100% identiek, dus even zuinig. Daarom is de een niet beter dan de ander maar hebben ze andere eigenschappen. Afhankelijk van je situatie kan je een voorkeur hebben voor de een of de ander.
Introductie
In dit artikel gaan we in op de verschillen tussen een monoblock warmtepomp en een split warmtepomp. Als je een warmtepomp gaat aanschaffen, wij gebruiken liever de term cv-warmtepomp zal je voor één van deze twee types moeten kiezen.
Maar je zal ook een keuze moeten maken of je een hybride installatie of een all-electric installatie wil hebben. Eigenlijk is de benaming van hybride warmtepomp onjuist, het is een cv-warmtepomp "in een hybride opstelling", in combinatie met een cv-ketel.
Daarnaast zal je ook nog een keuze moeten maken waar de warmtepomp zijn warmte uit onttrekt, zoals buitenlucht, bodemwarmte of ventilatielucht. Zo zal je een keuze moeten maken voor een lucht/lucht warmtepomp, lucht/water warmtepomp, ventilatielucht/water warmtepomp of een water/water warmtepomp (soms ook wel brine/water warmtepomp genoemd). Meer daarover in het artikel typen warmtepompen.
Technisch geen verschil
Een monoblock warmtepomp en split warmtepomp zijn technisch identiek. Beiden gebruiken exact dezelfde onderdelen en hun prestaties zijn niet verschillend alleen op sommige eigenschappen verschillen ze van elkaar.
Toch is er een bestaansrecht voor beide typen. Dat komt omdat ze bepaalde eigenschappen hebben die onderling verschillen. Juist die eigenschappen kunnen afhankelijk van jouw situatie de doorslag geven voor het ene of andere type.
Split warmtepomp
Een split warmtepomp wordt ook wel duo warmtepomp of biblock warmtepomp genoemd. Het is een cv-warmtepomp die uit twee delen bestaat. Het ene deel onttrekt de warmte (meestal) uit de buitenlucht, het andere deel staat die warmte af aan de woning. Meestal aan de cv-installatie. Het buitendeel staat buiten, naast of vlak bij de woning. Het binnendeel staat in de woning en staat vaak, maar niet noodzakelijkerwijs, in de ruimte waar vroeger cv-ketel hing (of nog steeds hangt).
Het buiten- en binnendeel zijn onderling verbonden met koudemiddelleidingen. Door de ene leiding wordt de warmte die de buitendeel heeft gewonnen vervoerd naar de binnendeel en als de warmte daar afgegeven is stroomt het via de andere leiding weer terug.
Deze leidingen zijn vrij dunne buisjes die voorzien zijn van isolatie om warmteverlies tussen het buiten- en binnendeel te beperken.
De temperatuur van het koudemiddel die van het buiten- naar de binnendeel stroomt is relatief warm, veel warmer dan bij een monoblock en daarom zal het warmteverlies van een split warmtepomp, iets hoger zijn dan een monoblock. Wanneer het buitendeel vlak naast het huis geplaatst wordt speelt dit geen rol van betekenis. Maar als het buitendeel ver van het huis geplaatst wordt, bijvoorbeeld achter in de tuin, waarbij tien[3] of meer meter overbrugd moet worden, dan heeft een monoblock de voorkeur.
Wettelijk is vastgelegd dat de installatie van een split warmtepomp alleen uitgevoerd mag worden door een f-gassen gecertificeerde monteur. Niet iedere leverancier van warmtepompen heeft zo'n monteur in dienst of zijn niet alle monteurs gecertificeerd. Door het gebrek aan dat personeel duurt het vaak langer voordat een installatie gepland kan worden. Dat speelt bij de monoblock warmtepomp niet omdat daar geen f-gassen monteur benodigd is.
Voor- en nadelen split cv-warmtepomp
- Buitendeel is doorgaans wat, soms zelfs een flink stuk kleiner, dan een monoblock warmtepomp.
- De koudemiddelleidingen zijn relatief dun, veel dunner dan bij een monoblock en zijn daardoor iets minder opvallend weg te werken (hoewel die leidingen, ook al liggen ze in een kabelgoot, ontsierend zijn).
- Bij langdurige stroomuitval en temperaturen onder het vriespunt zal het buitendeel niet kapotvriezen (zoals dat wel mogelijk is bij een monoblock).
- En split warmtepomp installatie vereist een f-gassen certificeerde monteur. Die zijn schaars, daarom vaak hogere kosten en mogelijk langere levertijd. Sommige leveranciers kunnen vanwege het ontbreken van gecertificeerde monteurs alleen maar monoblock warmtepompen aanbieden.
- De koudemiddelleidingen moeten ter plekke aangebracht worden. Soldeerverbindingen of andere koppelingen willen (na bijvoorbeeld een jaar) wel eens koudemiddel lekken. Dat is op zich een simpele reparatie maar zolang het lek aanwezig is werkt de warmtepomp niet of niet goed.
- Wanneer een grote afstand tussen het buiten- en binnendeel overbrugt moet worden zal het warmteverlies in de koudemiddelleidingen hoger zijn dan de buiten liggende cv-leidingen van een monoblock (beiden worden uiteraard goed geïsoleerd).
Monoblock warmtepomp
Een monoblock warmtepomp bestaat uit één apparaat en bevat alle onderdelen om de warmte te onttrekken aan de bron en af te geven aan het afgiftesysteem.
Net als bij een split warmtepomp gebruikt de monoblock een koudemiddel. Alleen blijft het koudemiddel binnen de monoblock. Het warmtetransport naar de woning vindt in dit geval niet met het koudemiddelleidingen plaats maar met normale cv-leidingen (dus water).
Omdat de koudemiddelleidingen in de warmtepomp onder gecontroleerde fabrieksomstandigheden zijn aangebracht is de kans dat bij een monoblock warmtepomp een koudemiddel lek ontstaat zéér gering.
De meeste monoblock warmtepompen betreffen lucht/water warmtepompen en in dat geval staat de monoblock buiten[1].
Omdat bij een monoblock alle onderdelen in één kast zitten zijn de afmetingen flink groter dan het buitendeel van een split warmtepomp.
Vanuit het buitendeel stroomt het cv-water via cv-leidingen naar de bestaande cv-leidingen in de woning. De leidingen vanuit het buitendeel hebben wel een flinke diameter. De diameter is afhankelijk van het vermogen van de cv-warmtepomp maar een diameter van 32 mm wordt veel toegepast. Die leidingen moeten ergens het huis binnenkomen en daarvoor dient een flink gat geboord te worden of zal gekozen moeten worden om deze onder de fundering de woning in te brengen.
De temperatuur in de cv-leidingen is relatief laag. Als het goed is zal de aanvoerleiding niet warmer worden dan 35° Celsius, tenzij de boiler opgewarmd moet worden, dan is tijdelijk 60+ graden normaal.
Door de geringe temperatuur in de leidingen zal ook het warmteverlies van de leidingen buiten de woning relatief gering zijn. Bij een split warmtepomp is de aanvoerleiding flink veel warmer waardoor het warmteverlies iets hoger is, ondanks dat beide type leidingen goed geïsoleerd worden.
De monoblock warmtepomp kent één specifiek nadeel. De kans bestaat, hoewel deze zéér gering is, maar niet uitgesloten, dat het buitendeel kapot vriest indien het buiten sterk vriest én de elektriciteit voor een flink lange tijd uitvalt.
Onder normale omstandigheden zal de warmtepomp er voor zorgen dat de buitenleidingen en het buitendeel niet bevriezen als de temperatuur onder de nul zakt door, als de warmtepomp niet actief is, toch af en toe het water rond te pompen tussen de woning en de warmtepomp. Hierdoor stroomt er regelmatig lauwwarm water door de leidingen die daardoor niet bevriezen.
De kans dat de elektriciteit langdurig uitvalt, bijvoorbeeld twee uur of meer, is in Nederland zéér klein. Maar als het voorkomt én het buiten flink vriest, dan kan de monoblock stukvriezen.
Dit is te voorkomen door vlak bij de monoblock aftapkranen aan te laten brengen die, in geval van een calamiteit, handmatig geopend moeten worden. Nadien, als de elektriciteitsstoring verholpen is, zal het water in de cv-leidingen weer aangevuld moeten worden.
Tegen dit kapotvriezen zijn speciale kleppen te koop. Die kleppen openen vanzelf als het cv-water onder de 4° Celsius komt (onder normale omstandigheden zal de warmtepomp de cv-watertemperatuur altijd hoger houden). Die kleppen bevinden zich buiten, vlakbij de monoblock. Hoewel dit dé oplossing lijkt te zijn tegen het stukvriezen van de warmtepomp zijn installateurs er niet zo happig op. De vraag is namelijk of na jaren de kleppen nog wel goed functioneren. En zo niet dat is het dus een schijnveiligheid.
Tegen het bevriezen kan gekozen worden om glycol aan het cv-water toe te voegen, een vorm van anti-vries. Maar dit heeft een aantal nadelen en wordt daarom niet vaak toegepast.
We hebben gelezen dat de inboedelverzekering deze vorstschade dekt. Controleer of jouw inboedelverzekering dat ook dekt.
Hoewel de naam monoblock aangeeft dat er sprake is van één apparaat, bevinden zich binnen toch nog wel een paar onderdelen. Zoals een driewegklep voor een eventuele boiler en afhankelijk van de fabrikant nog een paar andere onderdelen en/of elektronica.
Voor- en nadelen monoblock cv-warmtepomp
- Geen f-gassen monteur benodigd voor de installatie/inbedrijfstelling. Iedere loodgier, of zelfs handige klusser, kan een monoblock installeren. Voor het maken van de juiste configuratie en instellingen is wel gespecialiseerde kennis nodig.
- Is doorgaans nét iets goedkoper dan een split warmtepomp.
- Vervangen van de warmtepomp (in de toekomst) is veel eenvoudiger, alleen de buitenunit hoeft omgewisseld te worden. Bij een split moet vrijwel altijd het binnendeel ook vervangen worden.
- De kans op koudemiddellekkage zoals bij de split warmtepomp wel eens voorkomt is bij een monoblock vrijwel uitgesloten.
- Hoewel de kans zéér gering is, maar de mogelijkheid bestaat dat het buitendeel kapot vriest als het buiten flink onder het vriespunt is én de elektriciteit langdurig (paar uur of meer) uitvalt.
- De cv-leidingen vanuit de monoblock die buiten staat en verbonden moet worden op de bestaande cv-installatie, zijn vrij dik, bijvoorbeeld 32 mm. Daar komt nog de dikte van de isolatie bij.
- In de meeste gevallen, als de warmtepomp ook een boiler moet verwarmen, moeten aparte dikke cv-leidingen naar de boiler aangelegd worden.
- Het buitendeel is doorgaans wat, soms zelfs een flink stuk, groter dan een split warmtepomp.
- Een kleine nuance: een monoblock staat meestal buiten, maar een water/water warmtepomp of brine/water warmtepomp staat de monoblock in de woning.
- De meest verkochte split warmtepompen betreffen lucht/water warmtepompen die aangesloten worden op de bestaande cv-installatie. Een lucht/lucht warmtepomp staat de warmte aan het huis af via warme lucht en dus niet via de bestaande radiatoren en/of vloerverwarming.
- De hier vermelde lengte van tien meter is puur indicatief en zeker geen harde grens. Hoe langer de leiding naar binnen wordt, hoe meer warmte een split warmtepomp kwijt raakt in de buitenleidingen en de monoblock de voorkeur heeft. Met klem willen we benadrukken dat een split warmtepomp vaak tot 30 meter koudemiddelleiding kan overbruggen. Het is dus geen technisch struikelblok, maar een overweging vanwege energiebesparing.
Boekje over warmtepompen
In het boekje "Lex, Leo en de warmtepomp" lees je vrijwel alle aspecten van een warmtepomp waardoor je beter voorbereid keuzes kan maken bij de aanschaf van een warmtepomp.
groeiscenario's hybride naar all-electric warmtepomp
In dit artikel bespreken we welke groeiscenario's beschikbaar zijn om van een hybride warmtepomp te migreren naar een all-electric warmtepomp, maar dan zonder desinvesteringen.
Wat houdt de betafactor in bij een warmtepomp?
Soms wordt de warmtepomp, bewust, iets kleiner dan noodzakelijk gedimensioneerd. Waarom doet met dit en wat heeft de betafactor daar mee te maken?
Alles wat je wil weten over de thuisbatterij
Een artikel over de thuisbatterij die de belangrijkste aspecten behandelt met verwijzingen naar verdiepingsartikelen. Wist je dat er twee totaal verschillende thuisbatterijen bestaan, ieder met hun voor- en nadelen?
publicatie: 20230930
aanpassing/controle: 20240114
Foutje of aanvulling? Stuur ons een reactie