Lex, Leo en de warmtepomp
In dit boekje lees je een gesprek die twee broers hebben over een warmtepomp[1]. Lex heeft een cv-ketel en overweegt de aanschaf van een warmtepomp. Maar hij heeft wel duizend vragen en twijfelt nog. Zijn broer Leo is van jongs af aan met techniek bezig. Als Leo een apparaat koopt dan maakt hij daar vaak een project van, dan zoekt hij alles tot de bodem uit en wil het naadje van de kous weten. Zo onderzocht hij onder meer elektrische fietsen, waterontharders, airco's, zonnepanelen, vacumeermachines, noodstroomvoorziening met zonnepanelen en de technische aspecten van het broodbakken. Hij onderzocht ook de warmtepomp en heeft daarmee al ruime ervaring mee opgedaan en wil zijn broer dan ook graag helpen.
De informatie in dit boekje biedt een schat aan informatie voor diegene die net als Lex een warmtepomp wil kopen maar heel veel vragen hebben, maar de antwoorden niet kunnen vinden.
Doe je zelf een plezier: dit boekje is opgesplitst in een aantal delen. Die hebben een logische volgorde. De kennis uit het ene deel is noodzakelijk om de andere delen te doorgronden. Daarom is het verstandig het boekje "van begin tot eind" te lezen. Veel leesplezier!
De gespreksonderwerpen
- Deel 1: Is een warmtepomp zo zuinig als ze zeggen?
- Deel 2: Hoe werkt een warmtepomp eigenlijk?
- Deel 3: Wat is de terugverdientijd?
- Deel 4: Kan ik mijn bestaande radiatoren en vloerverwarming blijven gebruiken?
- Deel 5: Wat betekent hybride eigenlijk en wat is all-electric?
- Deel 6: Welke is beter een monoblock of een split?
- Deel 7: Heb ik echt een boiler nodig en wat is een all-in-one oplossing?
- Deel 8: Waarom zou ik een buffervat moeten hebben?
- Deel 9: Moet ik eerst isoleren voordat ik een warmtepomp koop?
- Deel 10: Kan ik de kamerthermostaat ook gebruiken voor de warmtepomp?
- Deel 11: Hoe kan ik de temperatuur per kamer regelen?
- Deel 12: Hoe bepaal ik het vermogen van de warmtepomp?
De in het gesprek behandelde technische termen
- Deel 1: cv-watertemperatuur, HR-ketel, COP.
- Deel 2: HT-warmtepomp.
- Deel 3: omrekenen gasverbruik naar kWu warmte, salderingsregeling zonnepanelen.
- Deel 4: afgiftesysteem, warmtepomp simulatie test, 35 graden test, nachtverlaging, warmteafgifteverschil vergroten radiatoren, radiatorventilator, fancoil, ventilatorconvector, vloerverwarmingverdeler, mengverdeler, open en gesloten verdeler.
- Deel 5: hybride warmtepomp, all-electric warmtepomp, bivalente temperatuur.
- Deel 6: split warmtepomp, biblock warmtepomp, monoblock warmtepomp, koudemiddelleiding, f-gassen certificaat, hydrobox.
- Deel 7: douche wtw, all-electric ready warmtepomp, all-in-one warmtepomp, stilstandverlies, warmtepompboiler.
- Deel 8: verschil boiler en buffervat, systeeminhoud, ontdooicyclus, moduleren, minimaal vermogen warmtepomp, pendelen, natbouw vloerverwarming, droogbouw vloerverwarming.
- Deel 9: verwarring isolatie versus afgiftesysteem.
- Deel 10: kamerthermostaat, weersafhankelijke regeling, WAR, buitentemperatuursensor, stooklijn, ruimtecompensatie, kamerinvloed, aan/uit thermostaat, hysterese.
- Deel 11: naregeling, aan/uit naregeling, PWM naregeling, waterzijdig inregelen, voetventiel, t33 radiator, radiatorventilator, elektrische convectorkachel, infraroodpaneel.
- Deel 12: elektrisch hulpelement, backup element, bètafactor, koevlaasformule.
Is een warmtepomp zo zuinig als ze zeggen?
Om de inhoud van dit boekje in perspectief te plaatsen is het goed te weten dat dit geschreven is in 2022* op het moment dat de gasprijzen tot ongekende hoogten stegen vanwege de oorlog in de Oekraïne. Achteraf hebben we kleine toevoegingen gemaakt om de informatie up-to-date te houden, die hebben we [tussen blokhaken geplaatst].
* na het schrijven van boekje in 2022 hebben we besloten, omdat er zoveel misverstanden zijn rond de warmtepomp, een reeks artikelen te schrijven over dit onderwerp. En hoe meer we schreven, hoe meer we dachten, we moeten ook nog aandacht besteden aan..., van het een kwam automatisch het ander. Pas op 30 september 2023 hadden we een punt bereikt waarbij we het idee hadden dat de op dat moment geschreven artikelen een redelijk compleet gaven. Op die dag hebben we alle artikelen in één keer online gezet.
Zeg Leo, heb jij de nieuwste prijzen van het gas en elektriciteit al gezien?
Ja nou, die gaan flink door het dak, vooral het gas. Ik ben blij dat ik mijn dak vol heb liggen met zonnepanelen en een warmtepomp heb.
Ja dat kan ik me voorstellen, daar zal je wel blij mee zijn. Dat is een mooi bruggetje want een warmtepomp, dat is precies waar ik het met je over wilde hebben. Jij hebt toch veel verstand van warmtepompen?
Daar kan ik je zeker wel wat over vertellen. Wat wil je daarvan weten?
Nou, wij hebben nog een cv-ketel en we betalen op dit moment ons scheel aan de energierekening. Op het journaal en om je heen hoor je veel over warmtepompen. Men claimt dat je daarmee de energierekening flink kan verlagen. Dat is wel zo aantrekkelijk gezien de huidige energieprijzen. Dus ik ben me wat gaan oriënteren op warmtepompen. Maar ik zie door de bomen het bos niet meer. Ook lees ik veel tegenstrijdige berichten. Zou je mij wat helderheid kunnen verschaffen?
Maar natuurlijk. Ik heb al vele andere gesprekken gevoerd met geïnteresseerden over dit onderwerp. Tijdens die gesprekken bemerkte ik dat er soms een spraakverwarring ontstond, dus dat wil ik vermijden. Daarom wil ik je eerst wat vertellen voordat ik inga op de vragen die je hebt.
Als eerste, op je cv-ketel kan je de temperatuur van het cv-water dat door je radiatoren stroomt aanpassen, die staat nu op bijvoorbeeld 75°C. Maar je cv-ketel maakt ook warm water voor de douche. Die temperatuur kan je ook aanpassen. Die staat nu waarschijnlijk op 60°C. Dat zijn twee totaal verschillende instellingen die niets met elkaar te maken hebben.
Als ik het over warmtepompen heb, zal zeer regelmatig de watertemperatuur ter sprake komen. Dan doel ik op de temperatuur van het cv-water dat door je radiatoren of naar je vloerverwarming stroomt.
Laat ik heel duidelijk zijn, pas in principe nooit de warmwatertemperatuur aan voor douche of bad, die moet op 60°C blijven staan in verband met het voorkomen van besmetting met de legionella bacterie.
Ten tweede, je wilt wat meer weten over een warmtepomp. Ik ga er van uit dat je een zogenaamde lucht/water warmtepomp wilt kopen, dat is een populair type. Hoewel er ook nog andere type warmtepompen zijn, beperk ik me voorlopig even tot deze lucht/water warmtepompen. Dat zijn warmtepompen die de warmte uit de buitenlucht onttrekken en daarmee je woning kunnen verwarmen.
Als laatste, in de gesprekken die ik heb gevoerd merkte ik een verzet bij de mensen die ik informeerde over warmtepompen. In eerste instantie wilde ze niet accepteren dat een warmtepomp iets heel anders is dan een cv-ketel. Echt heel anders. Probeer je open te stellen en niet krampachtig vast te houden aan het oude en bekende zoals je dat gewend was met de cv-ketel. Want je kan je wel verzetten tegen de andere eigenschappen van een warmtepomp, maar daarmee verander niets aan de situatie. De feiten die ik je zal vertellen zijn niet altijd even prettig, maar het zijn wel feiten.
Zo, dat wilde ik even kwijt. Ik zou ik zeggen, kom maar op met je eerste vraag!
Laat ik je eerst eens een hele basale vraag stellen. Klopt het nou echt dat de energiekosten met een warmtepomp een stuk lager zijn dan met een cv-ketel?
Het simpele antwoord is ja. Maar dat antwoord is wel heel kort door de bocht. Er speelt namelijk een aantal factoren een rol die invloed hebben.
Maar waar ligt dat dan aan? Een warmtepomp kan toch net als een cv-ketel een woning opwarmen, hoeveel verschil kan daar nou tussen zitten?
Kijk, daar hebben we al de eerste confrontatie. Mensen die een cv-ketel hebben denken dat een warmtepomp een één op één vervanger is van een cv-ketel.
Maar is warmtepomp dat dan niet?
Nee, totaal niet.
Maar een cv-ketel kan toch een woning verwarmen, en dat kan een warmtepomp ook?
Ja, dat klopt.
Maar dan zit er toch geen verschil in?
Trek het je niet persoonlijk aan, maar het feit dat ik je dit moet uitleggen, is de kern van vele problemen die je vast ook hebt gelezen over warmtepompinstallaties. Dat jij als particulier de verschillen tussen een cv-ketel en een warmtepomp niet doorgrondt, is meer dan begrijpelijk. Helaas geldt dit ook voor veel cv-installateurs die totaal geen opleiding hebben gehad in warmtepompen en denken "de klant vraagt om een warmtepomp dus installeer ik een warmtepomp, zoveel anders dan een cv-ketel kan deze toch niet zijn?". Nou dat kan leiden tot grote ergernis, problemen en vele telefoontjes met de installateur.
Maar wat is het verschil dan?
Dat is er niet één, het zijn er een paar. Het allerbelangrijkste is dat je in je hoofd een knop moet omzetten en de warmtepomp moet zien als een warmtebron met totaal andere eigenschappen dan een cv-ketel. Het grootste probleem is dat de meesten het "anders zijn" niet willen accepteren of horen. Doe mij een warmtepomp, maar ik wil "geen gezeur". Maar zo werkt het niet.
Op wat voor "gezeur" doel je dan?
Laat me je een voorbeeld geven. De overgang van de cv-ketel naar een warmtepomp heeft overeenkomsten met de overgang van een auto met een verbrandingsmotor naar een auto met een elektrische motor. De warmtepomp verwarmt je huis ook, net als de cv-ketel. En de elektrische auto brengt je ook van A naar B, maar ze hebben beiden wel totaal andere eigenschappen.
Zo moet je een elektrische auto iedere avond aan laadkabel hangen om de accu op te laden. De actieradius is beperkter dan een auto op benzine. De actieradius is ook nog eens afhankelijk van de buitentemperatuur. In de zomer kom je verder en in de winter is dat een flink stuk minder. En even in drie minuten je auto "voltanken" is er bij een elektrische auto niet bij.
Daarnaast, een elektrische auto is héél veel duurder dan een benzine auto. Veel mensen hebben moeite met die andere eigenschappen en willen wel een nieuwe en schonere auto op elektriciteit maar niet met dat "gezeur" van die beperkingen. Kijk dan kan niet. Het één hoort bij het ander.
Precies hetzelfde is het geval bij warmtepompen. Ze zijn "anders" en aan dat idee moet je even wennen. Het goede nieuws is dat je geen comfort hoeft in te leveren. Sterker nog, naar mijn mening wordt dat zelfs beter. Maar zo'n warmtepomp neemt wel meer ruimte in beslag en er zullen waarschijnlijk aanpassingen gedaan moeten worden in je cv-installatie die je wellicht niet leuk vindt, maar dat is nou eenmaal onvermijdelijk. Probeer die noodzakelijke aanpassingen te accepteren en zoals het spreekwoord luidt "vecht niet tegen de windmolens" want dat win je op de lange termijn toch niet.
Als de installatie goed uitgevoerd is, dan gaat je energierekening drastisch naar beneden. En ook niet onbelangrijk voor toekomstige generaties, je CO2 voetafdruk wordt een stuk kleiner.
Maar ik bereid je alvast maar voor, een warmtepomp is véél duurder dan een cv-ketel. Dat kan wel oplopen tot vijf tot tien keer of meer dan een cv-ketel.
Joh, zijn die dingen zo duur?
Nou op dit moment wel en de installatiebranche maakt nu gouden tijden mee. Warmtepompen zijn niet aan te slepen en ze durven er méér dan de hoofdprijs voor te vragen. Was het vroeger normaal dat je op de aanschaf van een cv-ketel korting kreeg, op dit moment vindt het omgekeerde plaats.
Maar dat je schrikt van de aanschafprijs, is een Pavlovreactie. En dat is precies één van de vele aspecten van het "omdenken". Je moet niet naar de aanschafprijs kijken, maar naar wat een cv-ketel op gas en een warmtepomp op elektriciteit je over de gehele levensduur kost. En dat zou wel eens gunstig kunnen uitvallen voor een warmtepomp.
Dus jij denkt dat een warmtepomp op de wat langere termijn goedkoper is dan een cv-ketel op gas?
Ik heb geen glazen bol, dus ik weet ook niet wat de gas- en elektriciteitsprijzen in de toekomst gaan doen. Maar als ik alleen al kijk naar de belastingheffing op elektriciteit en gas, dan zie ik dat de afgelopen negen jaar de belasting op gas veel sneller en soms exorbitant sneller stijgt dan de belasting op elektriciteit. En als je met betrekking tot dit punt op een afstand naar de wereld kijkt, dan is een duidelijke tendens te zien. We willen stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen (dus ook gas) en deze moeten vervangen worden door duurzame energie. Die verduurzaming, althans op grote schaal, kan op dit moment alleen maar met elektriciteit.
[Vanaf 1 jan 2024 stijgt de belasting op gas van 59,2 naar 70,5 cent, terwijl de belasting op elektriciteit daalt van 15,2 naar 13,1 cent.]
Maar is waterstofgas dan geen duurzame optie?
Mogelijk dat waterstofgas iets kan gaan betekenen en dat hoop ik van ganse harte, maar dat staat nog echt in de kinderschoenen en de vooruitzichten zijn nog ongewis. Het zijn nog kleine proefprojectjes, dus als het een alternatief is, dan gaat zoiets pas over een jaar of tien een rol van betekenis spelen. Waterstoffabrieken stamp je niet even uit de grond en in dat stadium we zijn nog geen eens.
Al met al zou het me niet verbazen als de verhouding gas-/elektriciteitsprijs verder uit elkaar gaat liggen en dat de cv-ketel dan steeds duurder in gebruik wordt en de warmtepomp alleen maar goedkoper.
Sta even stil bij het volgende Lex. Een cv-ketel werkt op gas en een warmtepomp op elektriciteit. Met zonnepanelen kan je wel de elektriciteitskosten verminderen maar niet je gaskosten. Alleen dat al is voor diegene die een dak hebben waar zonnepanelen op passen, een aantrekkelijke optie en spreekt in het voordeel voor een warmtepomp[2].
Om dit te onderbouwen kan je ik je vertellen dat ik flink wat zonnepanelen heb én een warmtepomp. Een gasaansluiting heb ik niet meer. Mijn maandelijkse energierekening is nul euro. Sterker nog, ik krijg ieder jaar zelfs geld gestort van mijn energiebedrijf omdat ik meer elektriciteit teruglever dan verbruik.
Zo zo. Dus jij verwarmt je huis zonder daar één euro voor te betalen?
Inderdaad, maar ik moet wel eerlijk zijn, ik heb wel eerst die panelen moeten kopen en dat was een flinke investering.
En bedenk: ik kan er altijd nog een paar panelen bij leggen, maar zelf een boring doen naar aardgas onder je huis is er niet bij. Elektriciteit is het punt aan de horizon waar we naar toe gaan. Geen fossiele brandstoffen meer. De overheid lijkt op termijn de belasting op gas verder te willen verhogen om het gebruik van elektriciteit te stimuleren. Ga niet tegen de stroom inzwemmen, maar zwem mee, dat gaat een stuk makkelijker.
Ik heb er een tegeltjeswijsheid van gemaakt.
Met zonnepanelen kan je wel je elektriciteitsrekening laten dalen, maar niet de gasrekening. Een warmtepomp met zonnepanelen is daarom een ideale combinatie.
Een mooie gedacht om bij stil te staan. Maar even, je hebt wel verteld wat "anders" is aan een elektrische auto en mijn ogen ook geopend "voor de weg voor ons", maar kan je wat meer in detail vertellen wat er nou anders is aan een warmtepomp?
Oja, sorry. Ik was een beetje afgedwaald.
Wat er anders is aan een warmtepomp? Nou dat is niet één aspect het er zijn er meerdere. Maar ik zal het allerbelangrijkste aspect er uitlichten. Maar dat doe ik door eerst even een zijstap te zetten.
Je huidige cv-ketel verwarmt het cv-water tot pak hem beet 75 graden Celsius. Dat hete water stroomt via de cv-leidingen naar de radiatoren en zorgt dat de radiator in een mum van tijd heet wordt. En zo'n hete radiator staat heel snel veel warmte af waardoor je kamer is in een mum van tijd op temperatuur is.
Ik denk dat in de ochtend jouw huis binnen één uur al op temperatuur is.
Ja, dat klopt wel ongeveer.
Wat vrijwel niemand weet, dat dat niet slim is. Ik bedoel, het stoken met zo heet water is niet slim.
O, waarom niet?
Door te "stoken" met cv-water van zeg 75°C, zal de cv-ketel de afvalgassen niet condenseren. Het condenseren van afvalgassen is een lastig concept, maar zonder dit verder uit te leggen betekent dit in de praktijk dat het rendement van jouw ketel maar rond de 80-85% ligt, terwijl zo'n 95% goed haalbaar is. Met andere woorden, je ketel verbruikt onnodig veel gas. Door het anders te doen is een besparing van 10% redelijk haalbaar, dat is toch gauw 200 tot 400 euro per jaar.
Maar mijn cv-ketel is toch een HR-ketel, en HR staat toch voor een "hoog rendement" ketel?
Ja, dat wel, maar als je met een zuinige auto 200 km/u gaat rijden, rijdt die dan ook nog zuinig?
Nee, dan niet natuurlijk!
Precies. En dat geldt ook voor je HR-ketel. Als je de cv-ketel het cv-water tot bijvoorbeeld 75 graden laat verwarmen, dan laat je de ketel bij wijze van spreken 200 km/u rijden.
En hoe kan ik dan zorgen dat de HR-ketel dan wel een hoog rendement heeft, dus laten we zeggen dat hij 100 km/u gaat rijden?
Dat doe je door de cv-watertemperatuur te verlagen naar 50°C.
Ja, jij bent een mooie! Dat heb ik wel eens geprobeerd, maar toen kregen we het niet meer warm, dus toen heb ik hem maar weer snel op een hoge temperatuur gezet.
Kijk, dat is nou een van de voorbeelden waar het ook bij warmtepompen mis gaat. Want als je de cv-ketel op 50 graden zet, dan worden de radiatoren minder warm, dus geven ze minder warmte af. Dat is toch logisch?
Dat is inderdaad logisch, en daarom kreeg ik het niet meer warm!
Ja ho even, je vergeet een paar woordjes toe te voegen aan die uitspraak. Als je had gezegd "ik kreeg het niet meer warm -in dezelfde tijd-" dan was dat juist geweest. Maar die tijd gaf je de ketel niet.
Kijk, als je de cv-ketel bij wijze van spreken niet 200 maar 100 km/u laat rijden, dan moet je hem ook wel twee keer zoveel tijd geven om de boel te verwarmen[3].
Daar heb je een punt ja.
Jij hebt toch een klokthermostaat?
Ja
Nou, gun de cv-ketel meer tijd om het huis op temperatuur te brengen. Dus als je de watertemperatuur verlaagt naar zeg 50°C, dan moet de klokthermostaat in de ochtend niet pas om 6 uur of zo aangaan, al om 5 uur, of desnoods om vier uur.
Maar Leo, dat kost dan toch veel meer gas?
Dat is een hele logische gedachte die vrijwel iedereen heeft. Maar die klopt niet. Jouw gedachte is dat als de cv-ketel niet één uur maar twee uur achter elkaar brand, dat hij dus twee keer zoveel gas heeft verbruikt.
Realiseer wel dat je nu geen 200 maar 100 km/u rijdt. Dus je verbruik is ook flink minder. Door die lagere temperatuur wordt het verbruik niet hoger, maar juist lager omdat een ketel bij een lagere temperatuur een hoger rendement heeft!
Oké, dat mag dan wellicht waar zijn, maar als het mijn huis langer warm is, want in de nacht staat hij bij ons uit, dan verliest het huis toch meer warmte, dan kost dat toch geld?
Heel scherp, en ja dat klopt. Maar de besparing van je cv-ketel is hoger. Laat ik zeggen, je verliest 1 wellicht 2% meer warmte maar je ketel is wel 10% zuiniger. Nou die rekensom is snel gemaakt, toch? Daarmee ga je echt besparen.
Goh, dat wist ik niet, interessant.
Dus hierbij een gratis besparingstip: zet je cv-watertemperatuur vandaag nog lager, begin eens met 60°C maar pas wel de kloktijden van je klokthermostaat aan. En ik beloof je, je huis zal echt warm blijven en je gasverbruik zal lager zijn.
En schrik niet terug om 24 uur per dag de ketel te laten branden, dat is echt goedkoper. Wellicht dat je van tien uur in de avond tot 3 uur in de nacht een kleine verlaging toepast van bijvoorbeeld één hooguit twee graden, maar de rest van de dag laat je hem gewoon aanstaan.
Als het bij 60°C werkt, probeer dan verder te verlagen naar 55°C en het zou helemaal mooi zijn als het ook met 50°C lukt. Als het nog lager kan, dan nog beter! Want hoe lager de temperatuur van het cv-water, hoe zuiniger je ketel werkt, hoe meer geld je bespaart.
Dat ga ik zeker doen, maar wat heeft dat eigenlijk met de warmtepomp te maken?
Alles! Wat is namelijk het geval? Een warmtepomp kan helemaal niet hard rijden. 200 km/u is er niet bij. 100 km/u kan hij maar net aan, maar dan is hij erg onzuinig, dus je moet de warmtepomp nog zuiniger laten rijden. Dus dan kost het nog meer tijd tot hij je huis op temperatuur heeft.
Bij voorkeur staat de warmtepomp, de he - le - dag te verwarmen. Want nog meer dan bij een cv-ketel geldt bij een warmtepomp, hoe lager de watertemperatuur hoe zuiniger hij werkt.
Je stookt pas echt zuinig als de watertemperatuur 35 graden is. Natuurlijk, de warmtepomp kan het cv-water ook verwarmen tot 45 of 50 graden, maar dan is hij een stuk onzuiniger. Dan loont het haast niet om een warmtepomp te nemen.
Wacht even, ik zal eens een grafiekje op het internet zoeken dan kan ik je het laten zien. A, kijk hier, bij klimaatproductenkiezen.eu heb ik een grafiekje gevonden die dat goed weergeeft.
Wat in deze grafiek is weergegeven, is de zogenaamde COP-waarde. Dat staat voor Coëfficient Of Performance. Deze geeft van een warmtebron de verhouding aan tussen de geleverde warmte en het elektriciteitsverbruik.
Laat ik een simpel voorbeeld geven. Een elektrisch ventilatorkacheltje geeft bijvoorbeeld 1000 Watt aan warmte en het elektrisch vermogen of verbruik is ook 1000 Watt. 1000 gedeeld door 1000 is 1, dus die heeft een COP-waarde van 1. Dus een rendement van 100%.
En kijk nu eens naar deze grafiek. Op de Y-as links zie je de COP-waarde staan. Je ziet drie gekleurde lijnen staan. Deze stellen de COP-waarden voor bij verschillende cv-watertemperaturen van 35, 40 en 45 graden. Op de X-as zie je de buitentemperatuur staan.
Kijk, die blauwe lijn is bij een watertemperatuur van 35 graden en als de buitentemperatuur 10 graden is dan heeft een warmtepomp een COP-waarde van 4,8[4]. Dus een rendement van 480%. De warmtepomp vraagt bijvoorbeeld 1 kW elektrisch vermogen en dan geeft hij er 4,8 kW warmte voor terug.
Aha, kijk dat zet zoden aan de dijk! Dus als ik het goed begrijp dan werkt een warmtepomp dan 4,8 keer zuiniger dan een ventilatorkacheltje?
Precies.
Maar wat je ook ziet, als je met een warmtepomp stookt op 55 graden, dat is de gele lijn, dat de COP-waarde bij dezelfde buitentemperatuur gezakt is naar 2,4. Dat is dus 50% minder zuiniger. Dus je begrijpt nu waarom het heel slim is om op een zo laag mogelijke temperatuur te verwarmen.
En als de watertemperatuur nog lager is, bijvoorbeeld 30 graden, is de warmtepomp dan nóg zuiniger?
Ja, dan is hij nog zuiniger en is de COP-waarde bijvoorbeeld 5,5. Hoe lager de watertemperatuur, hou zuiniger de warmtepomp.
Jeetje, dat is fraai zeg. Even kijken of ik het goed begrijp. Als een warmtepomp een COP-waarde heeft van bijvoorbeeld 5. En stel dat de warmtepomp 300 Watt elektriciteit gebruikt dan geeft hij 1500 Watt warmte af?
Ja, geheel correct. Fraai he? Dus je stopt er 300 Watt elektriciteit in en je krijgt er 1500 Watt warmte voor terug. Je krijgt dus 1200 Watt "gratis warmte".
En waar komt die "gratis warmte" dan vandaan?
Die gratis warmte haalt de warmtepomp uit de buitenlucht[1]. En dat werkt ook als het buiten vriest dat het kraakt.
Maar hoe kan dat nou? Hoe krijgt een warmtepomp dat voor elkaar?
Dat zou je wel willen weten hè? Geef me een kopje koffie en dan leg ik je uit hoe een warmtepomp werkt.
- In dit gesprek met Lex wordt alleen gesproken over de lucht/water cv-warmtepomp, dat is een cv-warmtepomp die een buitenunit heeft en de warmte onttrekt aan de buitenlucht. Dat is de meest populaire warmtepomp, mede door zijn prijs (anderen zijn namelijk nog véél duurder). Bij een water/water warmtepomp is er geen sprake van een buitenunit, want deze haalt zijn warmte niet uit de buitenlucht maar uit bodemwarmte.
- In principe heeft het gebruik van een warmtepomp en het bezit van zonnepanelen niets met elkaar te maken. Toch zijn zéér interessante besparingen mogelijk. Wil je daar meer van weten dan gaan we daar in dit artikel dieper op in.
- Tijdens dit gesprek, wat al technisch genoeg is, wil Leo het zo begrijpelijk mogelijk maken. Dat resulteert dat hij uitspraken doet die technisch niet voor de volle 100% juist zijn, maar dat is een didactische keuze van hem. Soms kan je beter iets simpel houden wat technisch niet helemaal klopt, maar wel voor de ander begrijpelijk blijft. Zo stelt hij hier dat als je de cv-ketel op halve kracht laat branden, het twee keer zo lang duurt voordat het warm wordt. Dat is onjuist. Als de temperatuur in het afgiftesysteem met een factor twee daalt, is de warmteafgifte véél meer dan een factor twee lager en duurt het daarom niet twee maar wellicht drie of vier keer zo lang voordat het warm is. Dat is helemaal niet erg, energetisch, milieutechnisch en economisch gezien is op een flink lagere temperatuur stoken altijd beter en goedkoper.
- De COP-waarde in deze grafiek zijn puur illustratief. Afhankelijk van de fabrikant en het model warmtepomp kan deze waarde enigszins afwijken.
publicatie: 20220930
aanpassing/controle: 20240201
Foutje of aanvulling? Stuur ons een reactie