Aandachtspunten tijdens het gebruik van een warmtepomp

Tijdens het gebruik van een warmtepomp zijn er een aantal zaken waarbij het goed is dat je er bij stil staat en controleert. Of werkzaamheden die je mogelijk moet uitvoeren.

Algemeen

• pas geen nachtverlaging toe
• verwarm de boiler op een slim moment
• meet regelmatig het elektriciteitsverbruik van de cv-warmtepomp
• meet het aantal schakelmomenten
• controleer de druk in de cv-installatie
• stooklijn aanpassen
• hou de buitenunit schoon

Sneeuw / vorst

• Voorkom insneeuwen van de buitenunit
• Bik of breek nooit vastzittend ijs van de warmtewisselaar

Pas geen nachtverlaging toe

Veel mensen denken dat het toepassen van nachtverlaging energie bespaart. Want zo was dat bij een cv-ketel. Als je naar bed gaat, zet je hem uit of een flink aantal graden lager. In de ochtend ging de cv-ketel weer aan.

Wanneer je een cv-warmtepomp hebt, is dit juist een héél slecht idee! Het toepassen van een nachtverlaging kóst juist meer energie. Je bespaart als je met een cv-warmtepomp géén nachtverlaging toepast.

De reden is dat een cv-warmtepomp veel meer elektriciteit gebruikt tijden het "opstoken" (na een nachtverlaging) dan "het op temperatuur houden". En dat de extra warmteverliezen die je hebt omdat het in de nacht even warm in je woning is al overdag, niet opwegen tegen de beperkte extra kosten om de warmtepomp te laten draaien.

Daarnaast, "even opstoken", zoals dat kon met een cv-ketel, dat kan helemaal niet met een cv-warmtepomp. Het vermogen van een cv-warmtepomp is veel lager dan een cv-ketel. Dus "opstoken" kost uren, veel te lang. Een cv-warmtepomp werkt het zuinigst, écht zuinig, als je hem 24/7 "laat pruttelen".

verwarm de boiler op een slim moment

De strekking van dit onderwerp is dat het opwarmen van een boiler relatief veel elektriciteit kost en dat je geld en het milieu kan besparen door op een slim moment de boiler op te warmen.

Bij sommige cv-warmtepompen wordt de boiler één keer per dag opgewarmd. Bij andere cv-warmtepompen gebeurt dit zodra de temperatuur met vijf graden (dat is vaak instelbaar) of meer daalt onder de gewenste temperatuur.

In beide gevallen kan je vrijwel zeker instellen op welk moment van de dag dit opwarmen plaats moet vinden.

Het is (meestal) slim om zelf een moment uit te kiezen dan dat je het aan de cv-warmtepomp overlaat. Dat tijdstip dat je kiest is mogelijk afhankelijk van: aanwezigheid van zonnepanelen, moment van de dag dat er gedoucht wordt, of je piek- en daltarief hebt of alleen één tarief en of je een lucht/water of een water/water warmtepomp hebt. We geven je de overwegingen waardoor je zelf een keuze kan maken.

zonnepanelen Heb je zonnepanelen, en heb je het beste voor met het milieu, dan zorg je dat het opwarmmoment gelijk valt met het meest waarschijnlijke moment dat je zonnepanelen veel elektriciteit leveren. Dat is afhankelijk van de ligging van de panelen. Een indicatie, Oost: rond 11 uur, Zuid: rond 13 uur, West: rond 15 uur. Dit is vooral van belang als in de toekomst het salderen van zonnepaneelstroom weg zal vallen. Want voor een teruggeleverde kWu krijg je niet zoveel terug. Dan kan je dus maar beter alle beschikbare stroom (of zoveel mogelijk daarvan) benutten voor het opwarmen van de boiler.

stilstandverliezen Wanneer je in de ochtend doucht, dán zou het slim zijn om een paar uur daarvoor de boiler op te laten warmen. Dus in de nacht. Het idee is, een boiler kent flinke stilstandverliezen. Een stilstand verlies van 1°C per 3 uur (dat de boiler dus 1°C in temperatuur afkoelt) is niet ongewoon. Dat lijkt weinig maar als je dat omrekent voor een 200 liter boiler dan is een daling van 1°C een stilstandverlies dat gelijk is aan circa 0,23 kWu. Zou je de boiler onnodig lang van te voren laten opwarmen, bijvoorbeeld 15 uur van te voren, dan zal de boiler circa 5°C in temperatuur gedaald zijn. Dat is dan gelijk aan 1,15 kWu. Dat is over een heel jaar 420 kWu.

De cv-warmtepomp heeft een COP bij het verwarmen van tapwater van circa 3. Dus aan elektriciteit kost dat dan circa 420/3=80 kWu. Bij een elektriciteitsprijs van 28 eurocent, is dat 22.4 euro per jaar. Dus het loont om niet al te lang van te voren de boiler op temperatuur te brengen. Aan de andere kant, als de elektriciteit van je zonnepanelen komt en dat is erg goedkope energie, wij rekenen met circa 9 eurocent per kWu, dan is dat vrijwel zeker goedkoper dan buiten de "zonneuren" de boiler op te warmen, want dan kost een kWu circa 28 eurocent

Heb je geen zonnepanelen, en je hebt daltarief, dan is in de nacht de boiler laten opwarmen aantrekkelijk.

lucht/water warmtepomp Heb je een lucht/water warmtepomp, dan is gunstiger om de boiler op het warmst van de dag op te laten warmen (dat geldt ook in de winter). Hoe warmer het buiten is, hoe minder elektriciteit het kost voor de cv-warmtepomp om de boiler op te warmen (zie T_lift). Rond een uur of drie in de middag zou dan een goed tijdstip zijn.

water/water warmtepomp Heb je een water/water warmtepomp, dan maakt de buitentemperatuur niets uit voor het rendement van de cv-warmtepomp. Dan speelt de brontemperatuur een rol (zie T_lift). Als het goed is dan zal de cv-warmtepomp vrijwel continue "draaien" (warmte maken). Maar het zou kunnen dat als de buitentemperatuur stijgt na een koude nacht, de cv-warmtepomp mogelijk in de middag gestopt is. Dan is de brontemperatuur wellicht al een klein beetje gestegen na het verwarmen in de nacht. Dan zou het gunstiger zijn om rond een uur of drie in de middag de boiler op te warmen.

Resumè, heb je zonnepanelen, dan is het vrijwel altijd slim om de boiler op te laten warmen als de zonnepaneelproductie het hoogst is, ondanks de stilstandverliezen. Heb je geen zonnepanelen, dan lijkt de boiler op daltarief te laten opwarmen een goede keuze.

Meet regelmatig het elektriciteitsverbruik van de cv-warmtepomp

Meet bij voorkeur iedere week het elektriciteitsverbruik van de cv-warmtepomp en leg dit vast in bijvoorbeeld een spreadsheet. Hierdoor heb je zicht op het verbruik van de cv-warmtepomp. Hierdoor kan je voorkomen dat door een storing of gewijzigde instelling de warmtepomp ineens overgeschakeld is op het elektrisch hulpelement en het verbruik van de warmtepomp met 400% kan toenemen. Je zal niet de eerste zijn waarbij door wat voor oorzaak dan ook ineens geconfronteerd wordt met een enorme naheffing van de energiemaatschappij vanwege het enorm gestegen elektriciteitsverbruik.

Je hebt waarschijnlijk geen aparte kWu meter voor je cv-warmtepomp. Gebruik in dat geval de kWu meter in je meterkast. Heb je ook zonnepanelen, dan zal je ook de opbrengst van de zonnepanelen moeten registreren om deze achteraf op te tellen bij de meterstanden van de kWu meter.

Meet het aantal schakelmomenten van de cv-warmtepomp

Leg, liefst wekelijks, vast wat het aantal schakelmomenten (ook wel impulsmomenten of start/stops) is geweest. Dit doe je om inzicht te krijgen hoe vaak de warmtepomp is ingeschakeld. De levensduur wordt veelal in de praktijk niet door het aantal bedrijfsuren maar door het aantal schakelmomenten bepaald.

In het stookseizoen zal uiteraard het aantal schakelmomenten hoger zijn, buiten het stookseizoen wordt er alleen maar van de warmtepomp gebruik gemaakt om de boiler op temperatuur te houden (indien van toepassing).

Door dit te meten kan je vreemd gedrag, vooral het , ontdekken die de levensduur sterk kan reduceren.

Controleer de druk in de cv-installatie

Controleer regelmatig de druk in de cv-installatie. Die druk hoort in principe niet, of nauwelijks, terug te lopen. Anders is er wat aan de hand, zoals een lekkage of een lekkend expansievat.

Voor bezitters van een water/water warmtepomp: controleer ook de druk in het broncircuit.

Stooklijn aanpassen

Mocht de temperatuur in de woning te laag of te hoog zijn geworden, dan zal je de stooklijn moeten aanpassen (indien van toepassing).

Voorkom insneeuwen van de buitenunit

Voor de bezitters van een lucht/lucht of lucht/water warmtepomp: voorkom dat de buitenunit ingesneeuwd raakt want dan stopt ook de verwarming van de woning. Maak eventueel een afdakje. Mocht er al sneeuw liggen, verwijder dit als dit het aanzuigen van lucht van de buitenunit belemmert.

Bik of breek nooit vastzittend ijs van de warmtewisselaar

Mocht de warmtewisselaar (met al die metalen plaatjes) van buitenunit vol zitten met ijs, bik dit nooit weg, dit zal de warmtewisselaar beschadigen en de werking verminderen.

In principe zal tijdens de ontdooicyclus alle rijp en ijs wegsmelten. Mocht door extreme omstandigheden niet het geval zijn. gebruik dan een tuinslang (geen hoge druk spuit) om ijs te laten smelten.

hou de buitenunit schoon

Controleer regelmatig of de aanzuigzijden van de buitenunit schoon zijn. Bladeren blokkeren de luchtstroom. Professionals maken eens per jaar de warmtewisselaar schoon met een spuitfles waarbij zéér ruim met Datsy wordt gespoten en nadat dit een tijdje is ingetrokken wordt het met veel water uit de tuinslang weggespoeld.