Radiatorventilatoren, besparen ze echt?

Sinds de energiecrisis in 2022 is de verkoop van radiatorventilatoren sterk gestegen. In welke situaties wordt de radiatorventilator gebruikt? Wat zijn de voor- en nadelen en op welke zaken kan je letten als je ze gaat kopen?

Wat is het doel?

Het doel is het verhogen van de warmteafgifte. Met een radiatorventilator wordt lucht langs/door de radiator geblazen waardoor deze flink meer warmte afgeeft dan zonder deze ventilatoren.

Waarom zou je radiatorventilatoren toepassen?

Wij kunnen ons drie situaties voorstellen dat radiatorventilatoren toegepast worden:

• Sneller opwarmen van de woning.
• Verhogen temperatuur in kamer die niet warm genoeg wordt.
• Verhogen rendement van de cv-ketel.
• Verhogen rendement van de cv-warmtepomp.

Sneller opwarmen van de woning

Het warmteafgifte van een radiator wordt flink verhoogd door gebruik van radiatorventilatoren. Dat betekent dat een kamer na een nachtverlaging, of langdurige afwezigheid, sneller "op temperatuur" is.

Verhogen temperatuur in kamer die niet warm genoeg wordt

Wanneer een kamer in een woning niet voldoende warm wordt kan dat diverse oorzaken hebben. Eén daarvan is dat de radiator(en) in die kamer niet goed gedimensioneerd (te klein) zijn. De radiator(en) vervangen voor een grotere versie is dan de meest voor de hand liggende oplossing.

Maar het warmteafgevend vermogen van de radiator(en) kan ook verhoogd worden door het gebruik van radiatorventilatoren en wellicht is die verhoging voldoende om die kamer wel op temperatuur te krijgen.

Verhogen rendement van de cv-ketel

Het gebruik van radiatorventilatoren kán zorgen voor het verhogen van het rendement van een cv-ketel waardoor gas, dus op de energierekening bespaart kan worden. We benadrukken het woord kán, of de cv-ketel met een hoger rendement de woning verwarmd is afhankelijk van de cv-watertemperatuur.

Het rendement van een HR cv-ketel wordt hoger zodra de retourtemperatuur van het cv-water 55°C of lager is. Hoe meer die temperatuur onder de 55°C is, hoe meer bespaart kan worden.

Wanneer je nu reeds een lage retourwatertemperatuur hebt, dus flink onder de 55°C, zal je nu reeds gebruik maken van het mogelijk hoge rendement van de HR cv-ketel. In dat geval zal het gebruik van radiatorventilatoren maar weinig rendementsverbetering opleveren.

Belangrijk is dat je de retourtemperatuur moet meten of die (na ingebruikname van de radiatorventilatoren) wel flink onder de 55°C komt. Wellicht moet je de cv-watertemperatuur van de cv-ketel aanpassen om dit te bereiken.

Een besparing is mogelijk, maar meestal zijn de besparingen beperkt.

Verhogen rendement van de cv-warmtepomp

In tegenstelling tot de HR cv-ketel is bij een cv-warmtepomp wél een flinke besparingen realiseerbaar. Bij een cv-warmtepomp is de zogenaamde 2% vuistregel van toepassing.

Die vuistregel houdt in dat bij iedere graad verlaging van de cv-watertemperatuur het rendement van de cv-warmtepomp circa 2% toeneemt, dus het elektriciteitsverbruik met circa 2% afneemt.

Eén van de mogelijkheden om de cv-watertemperatuur te kunnen verlagen, terwijl de temperatuur in de woning gelijk blijft, is het vergroten van het warmteafgevend vermogen van radiatoren of convectors.

Dus het vervangen van radiatoren door versies met een groter afgiftevermogen, bijvoorbeeld het vervangen van een T21 door een T33 radiator, zal zorgen dat de cv-watertemperatuur kan dalen, dus het rendement van de cv-warmtepomp zal stijgen.

Naast het aanpassen van de radiatoren kan ook gekozen worden om radiatorventilatoren toe te passen. Die zullen altijd zorgen voor een verhoogde warmteafgifte. Dus een hoger rendement van de cv-warmtepomp. De combinatie van radiatoren aanpassen en radiatorventilatoren gebruiken zal nog meer energie besparen.

Montage

De radiatorventilatoren die wij kennen worden door middel van magneetjes aan de radiator "geplakt". Over het algemeen is de beste plek voor een radiatorventilator onder de radiator.

Thermostaat

De radiatorventilatoren die aan eenn radiator zitten zullen ook een besturing (thermostaat) hebben. Die thermostaat meet de temperatuur van de radiator en zodra deze boven een bepaalde drempelwaarde komt gaan de aangesloten ventilatoren draaien en stoppen weer zodra de temperatuur van de radiator onder een bepaalde drempelwaarde komt. Dit voorkomt onnodig draaien van de ventilatoren.

Bij het gebruik van een cv-warmtepomp is het van zéér groot belang dat die drempelwaarden overeenkomen met de gebruikte cv-watertemperatuur. Sommige radiatorenventilatoren zoals de Speedcomfort hanteren een relatief hoge drempelwaarde van 33°C. Dat is bij gebruik van een cv-ketel geen probleem, maar bij een cv-warmtepomp kán dit zorgen dat de ventilatoren niét ingeschakeld worden omdat de temperatuur van het cv-water onder die 33°C blijft.

Dat lijkt vreemd, want 33°C is al behoorlijk laag voor een radiator, maar de temperatuursensor (thermostaat) wordt bij de speedcomfort onderaan de radiator gemonteerd. Wanneer het cv-water een aanvoertemperatuur heeft van 35°C dan zal de retourtemperatuur (dus onderaan de radiator) zeer waarschijnlijk 30°C zijn en gaan de ventilatoren niet aan. Daarom zijn naar onze mening de speedcomfort ventilatoren minder geschikt voor gebruik in combinatie met een cv-warmtepomp.

Bij Heatfan is de inschakeltemperatuur 25,3°C en uitschakeltemperatuur 24,9°C. Bij Heatfan draaien de ventilatoren eerst op de laagste (en onhoorbare) stand. Als de temperatuursensor bemerkt dat de temperatuur verder stijgt van de radiator zullen de ventilatoren steeds harder gaan draaien. Dus de snelheid van de ventilatoren is afhankelijk van de radiatortemperatuur. De sensor van de heatfan kan aan de bovenzijde van de radiator geplaatst worden, dat is technisch gezien de beste plaats.

De ventilatoren van Heatbooster gaan aan bij 32°C en schakelen zich uit bij 28°C.

Van de Climate booster ventilatoren konden wij geen inschakel- en uitschakeltemperaturen vinden. Standaard zit de temperatuursensor onderaan de radiator.

Aan/uit of modulerend

De radiatorventilatoren zijn verkrijgbaar in twee varianten. De eenvoudige versie staat aan of uit. De geavanceerdere versies moduleren. Dat houdt in dat de snelheid van de ventilatoren aangepast wordt afhankelijk van de temperatuur van de radiator. Die draaien dus zacht als het kan en hard als het moet.

Geluid

De radiatorventilatoren maken doorgaans weinig geluid. Doorgaans, maar het is sterk afhankelijk van het merk. Bij sommige merken storende de meeste eigenaren zich aan het zoemend geluid. De wel stille versies zijn in een hele stille kamer mogelijk wel te horen. Als de ventilatoren hard moeten draaien zullen de meeste wel enigszins hoorbaar zijn.

Kan geluid je irriteren? Kijk dan veel reviews na op verkoopsites en maak dan pas je keuze.

Elektriciteitsaansluiting

Ventilatoren werken op elektriciteit. Bij de ventilatoren krijg je een 230 Volt adapter. Dat is dan ook het grootste nadeel van radiatorventilatoren, naar iedere radiator die je voorziet van ventilatoren moet er een draadje lopen.

elektriciteitsverbruik

Het elektriciteitsverbruik van radiatorventilatoren is te verwaarlozen.

Besparing

Fabrikanten van radiatorventilatoren claimen grote besparingen als je hun ventilatoren gebruikt. Die claims worden doorgaans niet met wetenschappelijke onderzoeken onderbouwd. Vaak is zelfs niet vermeld onder welke condities (eerst zonder, daarna met ventilatoren) de metingen zijn uitgevoerd. Het zijn daarom loze marketing kreten. Net als dat geschreven kan worden "tot" 40% besparing op uw energiekosten. Ja natuurlijk, "tot" dus 0% besparing valt ook binnen die claim.

We hebben al eerder in dit artikel geschreven onder welke condities een rendementsverhoging van de cv-ketel of cv-warmtepomp te verwachten zijn.

Levensduur

Vaak lezen we enorm lange levensduur van de ventilatoren, soms van meer dan 40.000 uur. Dat zou prachtig zijn, maar de garantie is doorgaans maar twee jaar, dat is per jaar circa 7 maanden x 30 dagen x 24 uur x 70% "aan tijd" = 3528 uur en na twee jaar is dat 7056 uur.

In de praktijk horen en lezen we regelmatig (en maken dit zelf ook mee) dat meer dan je lief is ventilatoren uitvallen of ineens herrie gaan maken en daardoor vervangen moeten worden. Hou er dus rekening mee dat je op termijn ventilatoren moet vervangen. En kan je dan één ventilator vervangen in een module van vier? Of moet je de hele unit van vier opnieuw aanschaffen?

Terugverdientijd

Helaas zijn radiatorventilatoren, in vergelijking met de besparingen behoorlijk duur. Of, en hoe snel je de investering hebt terugverdientijd is sterk afhankelijk van de situatie van het cv-systeem. Bij het gebruik van cv-warmtepompen is nog de grootste kans dat de investering terugverdient kan worden omdat daar de besparingen het grootst zijn.