Luchtreinigers: kiezen uit verschillende typen

Als je luchtreinigers gaat kopen zal je merken dat er veel verschillende typen te koop zijn. De prijzen variëren ook enorm. Wat voor type luchtreinigers zijn er, en wat zijn de voordelen en nadelen van de verschillende filtertechnieken? Op basis van onderstaande informatie kan je bepalen welke luchtreiniger en met welke filtertechnieken, het best bij je past.

Realiseer dat niet één filtertechniek het beste is, of alles uit de lucht kan filteren. Daarom combineren de betere luchtreinigers verschillende filtertechnieken. Via het fabrikanten en modellen overzicht luchtreinigers kan je achterhalen welke filtertechnieken in een bepaald model zijn toegepast. Een veel toegepaste combinatie techniek is: voorfilter, ionisatie- en een actief koolstoffilter en/of HEPA filter.

Voorfilter

In de betere luchtreinigers/filters zit een voorfilter. Dit is een vrij grof filter die grote stofdeeltjes, die je duidelijk kan zien, uit de lucht filtert. Hierdoor worden snelle verstoppingen voorkomen in dure veel fijnere filters. Vaak is de voorfilter gemaakt van een fijnmazig kunststof net (vergelijkbaar met een theezeef). Eens in de maand even schoonmaken onder de lauwe kraan en goed drogen is voldoende. De voorfilter is dus ter bescherming van het snel vervuilen/verstoppen van dure filters die zich daar achter bevinden. Zo'n voorfilter kan je vrijwel altijd zelf schoonmaken. De meeste kopers van luchtfilters zullen daarom een voorkeur hebben voor modellen met een wasbaar voorfilter.

Ionisator / plasma filter / elektrostatisch filter

Bij ionisatie worden negatief geladen zuurstofmoleculen aan de lucht toegevoegd. De werking van de ionisator is als volgt te verklaren: de negatief geladen zuurstofmoleculen (die de ionisator maakt) en in de lucht zwevende neutraal geladen vuildeeltjes trekken elkaar aan (als zuid- en noordpolen van een magneet). Zodra deze twee samenkomen zal het vuildeeltje een deel van de negatieve lading krijgen. Het vuil in de lucht wordt daarmee negatief geladen en slaat daarom neer op objecten zoals tafels, muren, en dergelijke (door aantrekkingskracht van negatieve deeltjes op neutraal geladen objecten).

Bij de heel eenvoudige ionisators slaat het zo negatief geladen vuil neer rond de uitblaas opening van het filter (in een gebied van zo'n 50 cm). Staat zo'n luchtfilter op een nachtkastje dan zal het nachtkastje langzaam donker worden van het vuil. Dit vuil kan je met een vochtig doek verwijderen.

Een beter uitgevoerde luchtfilter zal een voorziening hebben om dit vuil, althans voor het grootste gedeelte, op te vangen binnen de luchtreiniger. Die moet je dan ook regelmatig, bijvoorbeeld maandelijks, schoonmaken. Meestal is dit een rooster van metaal dat je uit de luchtreiniger kan halen en onder de warmwaterkraan kan afspoelen. Nadat deze gedroogd is, plaats je het weer terug in het apparaat. De ionisator haalt op deze manier veel vuil inclusief pollen, bacteriën uitwerpselen van de huisstofmijt etc. uit de lucht.

Een additioneel effect van de ionisator is dat de negatieve zuurstofmoleculen een positieve invloed hebben op de mens. De buitenlucht heeft standaard een grote hoeveelheid negatieve ionen. Dit is het sterkst in de bergen en het platte land. In steden neemt dit sterk af en in gebouwen is het aantal negatieve ionen bijzonder laag. Door deze negatieve ionen weer toe te voegen aan de lucht in de ruimte waar het filter staat opgesteld, ontstaat een natuurlijke balans die door de mens als prettig wordt ervaren.

Er is echter een klein puntje om op te letten. Een ionisator baseert zijn werking door een hoge spanning op te wekken waardoor automatisch negatieve ionen worden geproduceerd. Als de spanning echter te hoog is (dat niet zou horen te zijn), wordt het schadelijke ozon geproduceerd. Ozon ervaar je als een moeilijk te omschrijven (zurig?) maar prikkelende geur. Deze meeste mensen krijgen bij inademing van de te veel ozon, last van hoofdpijn.

Heb je een ionisator of luchtreiniger die een prikkelende geur produceert dan moet je deze meteen retourneren met de melding "produceert ruikbare ozon". Ozon in je kamer is niet erg zolang je je maar niet in die kamer bevindt. Ozon breekt namelijk binnen een kwartier af tot normale zuurstof. Apparaten die juist veel ozon produceren worden vaak ingezet om sterk vervuilde ruimten na brand vrij van geur te krijgen. Tijdens de "schoonmaak", dat vanzelf gaat, zijn geen mensen in die ruimte aanwezig.

Vooral (maar zeker dus niet allemaal!) goedkope luchtfilters/ionisators hebben kennen dit probleem. Denk niet dat je daarom geen luchtreiniger moet kopen zonder ionisator! Juist niet. Een ionisator met bijbehorend filter voor de opvang van de vuile lucht is juist een goed en goedkoop luchtfiltersysteem. Niet voor niets zijn haast alle luchtfilters uitgevoerd met een ionisator. We waarschuwen je meer voor zeer goedkope ionisators die voor een paar tientjes te koop zijn. Vele daarvan produceren te veel ozon.

HEPA filter

HEPA staat voor "High-Efficiency Particulate Air" en is een zeer effectief filter die luchtverontreinigingen met een doorsnede van 0,3 micrometer (miljoenste meter) of groter voor 99,97% kan filteren. Door de lucht door deze filter te blazen worden vrijwel alle vervuilingen gefilterd. Denk hierbij aan pollen, schimmelsporen, bacteriën en uitwerpselen van de huisstofmijt. Zelfs bepaalde, maar zeker niet alle virussen worden door het HEPA-filter tegengehouden.

Het HEPA-filter zal door het gebruik langzaam vol raken met vervuilingen uit de lucht. Afhankelijk van de luchtvervuiling en de grootte van het HEPA-filter zal deze eens per jaar - twee jaar vervangen moeten worden. Afwasbare HEPA-filters lijken een interessante optie, maar blijken geen goede betrouwbare oplossing te zijn. De werking van het HEPA filter na zo'n wasbeurt is niet meer zo goed als daarvoor. Onze voorkeur zou een niet afwasbaar HEPA filter zijn.

Fotokatalytisch filter

Een fotokatalytisch filter, gemaakt van Titanium Oxide (TiO₂), is gebaseerd op het feit dat luchtverontreinigingen zoals bacteriën, schimmelsporen en een aantal giftige dampen zoals o.a. formaldehyde, onder invloed van uv-licht en in combinatie met het titaniumoxide onschadelijk gemaakt worden. Meestal hoeft deze filter niet schoongemaakt te worden en gaat het even lang mee als de levensduur van de luchtreiniger.

Actief koolstof filter

Een actief koolstoffilter is zeer geschikt om nare luchtjes uit de lucht op te nemen. Na enige tijd, en dit is afhankelijk van de mate van vervuiling, neemt de neutraliserende werking van de dit actief koolstoffilter langzaam af en zal deze vervangen moeten worden. Wanneer niet gerookt wordt en er geen andere geurtjes zijn die geneutraliseerd moeten worden zal deze filter vrij lang meegaan. Denk aan minimaal een jaar bij intensieve geur filtering en een aantal jaar wanneer weinig geurtjes in de lucht zitten.

UV-licht filter

UV-licht (beter nog: UV-C licht) is geen filter maar zorgt dat vrijwel alle bacteriën die de UV-C lamp passeren worden gedood. Een UV-C lamp, dat feitelijk een tl-lamp is, die echter geen (zichtbaar) licht maar (onzichtbaar) UV-C licht uitstraalt, gaat ongeveer een jaar mee en moet dus standaard ieder jaar vervangen worden. Kijk nooit in het/de "licht/gloed" van een UV-C lamp. Dit is zeer schadelijk voor je ogen en huid.