vloerverwarming

Vloerverwarming is een type afgiftesysteem waarbij de vloer gebruikt wordt voor de afgifte van warmte.

Betekenis

Vloerverwarming is naast de radiator de bekendste vorm van een afgiftesysteem. Bij vloerverwarming liggen flexibele kunststof buizen in de vloer waardoor warm cv-water stroomt. Een vloerverwarmingsbuis vormt altijd een lus. Het warmere cv-water gaat er aan de ene kant in en het iets afgekoelde water komt er aan de andere kant uit. Eén zo'n lus wordt een "groep" genoemd. Zo'n lus of groep wordt aangesloten op een vloerverwarmingverdeler waarbij meestal gebruik wordt gemaakt van een euroconus koppeling.

Het warme water dat door de vloerverwarmingsbuizen stroomt heeft, ten opzichte van een radiator, een relatief lage temperatuur. Temperaturen tussen de 25 en 35°C zijn gebruikelijk.

Legpatronen

De vloerverwarmingsleidingen kunnen op verschillende manieren gelegd worden. Zo kan je kiezen voor meander (naar: het meanderen van een rivier), slakkenhuis of een dubbele meander. De meandervorm is makkelijk en snel te leggen, maar heeft als nadeel dat bij het begin warm is en aan het eind van de leiding is het een stukje koeler. De vloer wordt dan niet egaal verwarmd dus de vloer kent warmere en koelere delen.

De slakkenhuisvorm is lastiger en tijdrovender te leggen, maar geeft de meest gelijkmatige warmteverdeling omdat de warmere en koelere leidingen zich afwisselen.

De dubbele meander is een tussenvorm. De warmteverdeling is beter dan bij een enkele meander maar minder goed dan bij de slakkenhuisvorm.

Vloerverwarming i.c.m. cv-warmtepomp of cv-ketel

Het water dat door de vloerverwarming stroomt heeft een relatief lage temperatuur van circa 25-35°C. Wanneer de vloerverwarming gecombineerd wordt met een cv-ketel, dan heeft het cv-water uit de ketel een veel te hoge temperatuur. Niet alleen heeft een cv-ketel moeite om water af te leveren van 30°C, vele ketels kunnen dat zelfs niet, maar de cv-ketel moet vaak ook nog ruimtes verwarmen die radiatoren hebben en die zijn vaak zo gedimensioneerd dat die een temperatuur van 50°C of meer nodig hebben.

Dus voordat het cv-water van de cv-ketel de vloer in kan stromen zal de temperatuur verlaagd moeten worden. Dat gebeurd in een speciale vloerverwarmingverdeler die vaak mengverdeler wordt genoemd. Zonder in detail te treden werkt die verdeler als volgt: niet de circulatiepomp van de cv-ketel pompt het water door de vloer maar dat doet een aparte circulatiepomp die aan de verdeler is aangesloten, die laat het water constant door de vloer circuleren. Aan de verdeler zie een thermostaatventiel die de temperatuur meet van het water dat door de vloer stroomt. Als dat water iets in temperatuur daalt, dan zal een klein beetje warm cv-water (dat van de cv-ketel komt) bij het vloerverwarmingswater gemengd worden en zo blijft de temperatuur in de vloer op een constante temperatuur (zolang de cv-ketel brandt). Meer details hierover zijn te lezen in het lemma open vloerverwarmingverdeler.

Wanneer een cv-warmtepomp gebruikt wordt ligt de zaak precies andersom. De cv-warmtepomp levert liefst cv-water met een temperatuur die zo laag mogelijk is. Liever 25°C dan 35°C, met radiatoren heeft de cv-warmtepomp zelfs moeite. Dus het cv-water uit de cv-warmtepomp kan rechtstreeks de vloerverwarmingsleidingen in, een mengverdeler is dus niet noodzakelijk. Sterker nog, die is zelfs ongewenst en zou kunnen leiden tot een onvoldoende warme vloer en een cv-warmtepomp die meer elektriciteit verbruikt dan noodzakelijk (omdat deze een hogere temperatuur water moet maken om te kunnen mengen).

Bij gebruik van een cv-warmtepomp moet dan ook een gesloten vloerverwarmingverdeler gebruikt worden. Bij de overgang van een cv-ketel naar een cv-warmtepomp moet dus de open verdeler vervangen worden door een gesloten verdeler.

Voor- en nadelen

Het gebruik van een vloerverwarming heeft verschillende voordelen. Zo heb je geen last meer van ontsierende radiatoren. Daarnaast, en dat is een opvallend aspect, kan de temperatuur is de kamer lager zijn (t.o.v. gebruik van radiatoren) terwijl je het even warm ervaart. Dit verschijnsel komt omdat de temperatuur rond onze voeten sterk bepalend zijn voor de temperatuurbeleving. Bij een kamer met radiatoren zal de vloer altijd een stuk koeler zijn en onder het plafond is juist een stuk warmer. Wil je het bij je voeten warm hebben dan moet de ruimtetemperatuur met radiatoren flink hoog zijn. Terwijl bij vloerverwarming de temperatuur bij de grond juist warmer is en richting het plafond wordt het steeds koeler (en dat vinden we zelfs als mens prettig). De luchttemperatuur is dus lager dan bij gebruik van radiatoren maar levert toch hetzelfde comfort op. Door de lagere temperatuur zal minder warmte weglekken door de thermische schil. Tevens zorgt een lage cv-watertemperatuur dat een cv-warmtepomp of cv-ketel zuiniger functioneert dan bij hogere watertemperaturen.

Een vloerverwarming heeft ook nadelen. Zo zijn de kosten (zeker achteraf) hoger dan radiatoren. Het grootste nadeel van de vloerverwarming is een dat het een traag reagerend afgiftesysteem is. Een afgekoeld huis op temperatuur brengen kost vele uren tot wellicht een dag. Het is daarom verstandig de temperatuur in de woning constant te houden en niet een nachtverlaging toe te passen, of anders zeer gering. Ondanks dat woning ook in de nacht warm blijft zullen de energiekosten lager zijn in vergelijking met radiatoren vanwege de lagere luchttemperatuur en de lagere cv-watertemperatuur.

Bij gebruik van een cv-warmtepomp heeft een vloerverwarming twee grote voordelen. Ten eerste werkt een vloerverwarming goed bij lage temperaturen waarbij de cv-warmtepomp zuinig werkt. Daarnaast kan de vloer (van de woonkamer) dienst doen als een groot buffer waardoor geen buffervat noodzakelijk is.

Groepen, zones en naregeling

Eén vloerverwarmingsleiding (één lus) wordt een groep genoemd. De lengte van de buis in een groep mag maximaal 100 meter zijn, soms zelfs minder als je dunne vloerverwarmingleidingen gebruikt. Met 100 meter leiding kan je afhankelijk van de hart-op-hart afstand zo'n 10-15 m² vloer voorzien van vloerverwarming. In een kamer van 60 m² heb je dus vier tot zes groepen nodig.

Wanneer je de temperatuur per kamer wil regelen dan worden de groepen van een kamer, denkbeeldig, samengevoegd tot een zone (een kleine kamer met maar één groep vormt dan een zone bestaande uit één groep). De temperatuur per zone kan je dan met een thermostaat die in die kamer hangt regelen.

Om de zone in temperatuur te regelen zal de zone af en toe dicht en opengezet worden. Hoe langer open en hoe korter open, hoe (langzaam) warmer het in die kamer wordt. Het open en sluiten van zo'n zone gebeurt met een zoneregeling die aan de ene kant informatie krijgt van de diverse thermostaten (per kamer) en aan de andere kant alle bijbehorende groepen van zo'n zone open of dicht zet.

De vloerverwarmingverdeler heeft standaard per groep een ventiel (klep). Zo'n ventiel heeft een klein pinnetje en als dat ingedrukt wordt staat het ventiel, dus de groep, open. Rond het pinnetje zit een schroefdraad (vaak M30) waarop een schroefdopje gedraaid kan worden. Zit de dop er op, dan staat dus de groep open. Schroef je dat dopje er af dan staat die groep dicht.

In de plaats van dat dopje kan je een thermische motor plaatsen en door een thermische motor van elektriciteit te voorzien (of juist niet) kan je het ventiel open of dicht zetten. Die thermische motors sluit je aan op de zoneregeling. Op één zoneregelaar kunnen zo'n drie tot vijf zones aangesloten worden.

Het per kamer regelen van de temperatuur wordt een naregeling genoemd. Dat lijkt een erg aantrekkelijke oplossing om bepaalde kamers wat koeler te houden of zelfs de vloerverwarming uit te zetten.

Maar een naregeling heeft een groot nadeel en dat is dat het kan voorkomen dat alle zones dicht staan maar de cv-warmtepomp (of cv-ketel) aanslaat en "zijn warmte niet kwijt kan" en dan zichzelf uitschakelt. Dat kan zelfs zijn met een errorcode die je eerst moet resetten.

Bij een naregeling is minimaal een kortsluitcircuit ook wel bypass noodzakelijk. Maar dan nog kan de warmtebron zijn warmtebron niet voldoende kwijt en vereist dit het gebruik van een buffervat. Daarmee wordt de installatie complexer, vereist een (flink) buffervat en mogelijk een extra circulatiepomp (bij een parallelbuffer die veel elektriciteit verbruikt.

Een veel toegepaste oplossing voor dit probleem is dat bij gebruik van een naregeling de vloerverwarming in de woonkamer altijd open gelaten wordt. De woonkamervloer dient dan als buffer waardoor het buffervat niet noodzakelijk is.

Klimaatproductenglossarium

In dit glossarium zijn nog veel meer termen te vinden, van "aanlegthermostaat" tot "zonnecollector", zie het klimaatproductenglossarium