kamerthermostaat

Een kamerthermostaat regelt de temperatuur van een (woon) kamer en stuurt de warmtebron aan.

Betekenis

Een kamerthermostaat is de meest traditionele vorm van temperatuurbeheersing in een woning. Hierbij wordt de thermostaat in de woonruimte geplaatst, ook wel "referentieruimte" genoemd, en deze stuurt een warmtebron aan zoals een cv-ketel of cv-warmtepomp.

Op de kamerthermostaat stel je de gewenste temperatuur in en een temperatuursensor, die zich in de thermostaat bevindt, meet de daadwerkelijke kamertemperatuur. Wanneer de gemeten temperatuur lager is dan de ingestelde temperatuur zal de thermostaat "aan" gaan of een zogenaamde "warmtevraag" hebben. Bij veel kamerthermostaten zie je een icoontje verschijnen met een "vlammetje" als teken dat de "vlammetjes gaan branden in de warmtebron" ter indicatie dat de warmtebron warmte gaat produceren.

Aan/uit thermostaat

Bij een warmtevraag wordt in technische zin in de thermostaat een elektronische schakelaar ingeschakeld en die schakelaar verbindt de twee draadjes van de kabel die naar de warmtebron toe gaat met elkaar. Zou de thermostaat defect zijn dan kan je zelf de twee draadjes met elkaar verbinden en op dat moment schakelt de warmtebron zich dus ook in (op die draadjes staat een lage spanning dus je hoeft niet bang te zijn voor schokken).

Wanneer de gemeten temperatuur boven de ingestelde temperatuur komt kan de productie van warmte stoppen. Er is dan geen warmtevraag meer dus zet de thermostaat de schakelaar "uit" (onderbreekt de verbinding tussen de twee draadjes). Dit type thermostaat wordt een "aan/uit" thermostaat genoemd.

Het nadeel van dit type thermostaat is dat de warmtebron maar twee standen kent: er wordt op vol gemogen warmte geproduceerd of de warmtebron maakt geen warmte. Dit zorgt er voor dat 1. de ketel niet optimaal werkt, minder efficiënt werkt en 2. de kans bestaat dat je last krijgt van periodes dat het "net te koud" en even later weer "net te warm" is. Dat is een bekend verschijnsel en wordt overshoot genoemd. Dit fenomeen kan nog eens versterkt worden als de gebruikte kamerthermostaat een grote hysterese heeft (die meestal niet instelbaar is), want in de grootte van die hysterese verschilt de ene van de andere thermostaat.

Een ander nadeel van gebruik van de kamerthermostaat is dat als de woonkamer op temperatuur is de warmtebron uitgeschakeld wordt en andere kamers niet meer verwarmd (kunnen) worden. Als de cv-installatie niet waterzijdig is ingeregeld zullen temperatuurverschillen tussen de verschillende ruimte in de woning ontstaan.

Fabrikant specifieke (proprietary) thermostaat

Naast de hiervoor beschreven aan/uit thermostaat bestaan er nog twee andere varianten. Zo leveren de meeste fabrikanten van de warmtebron een eigen thermostaat. Die werkt niet op het aan/uit principe maar is feitelijk een heel simpel apparaatje dat alleen maar de gewenste en de actuele temperatuur naar de warmtebron doorstuurt. Het is in dit geval niet de kamerthermostaat die de warmtebron bestuurt (beslist of deze warmte moet maken of juist daarmee moet stoppen zoals dat het geval is bij een aan/uit thermostaat), maar het is de besturing in de warmtebron zelf. Die besturing is veel "slimmer" en kan op basis van veel gegevens (waaronder historische gegevens, traagheid van het systeem, het verschil tussen aanvoer- en retourtemperatuur, de weerstand van het afgiftesysteem dat gemeten wordt door het te behalen debiet en daar waar beschikbaar ook de buitentemperatuur met een buitentemperatuursensor) de warmtebron optimaal laten functioneren. Meestal is dat door de warmtebron met zo weinig als mogelijk vermogen warmte te laten produceren. Want juist dan is de efficiëntie van de warmtebron het hoogst (soms is het hoogste rendement iets beter als de warmtebron niet op minimaal vermogen maar wat hoger staat, en in dat geval zal de ketel streven op dat punt te werken). Afhankelijk van de omstandigheden zal de warmtebron gaan moduleren waarbij een balans wordt gezocht tussen zo'n laag mogelijk energieverbruik en comfort.

OpenTherm

Een ander type kamerthermostaat is gebaseerd op OpenTherm en is een techniek die door veel (maar niet alle) fabrikanten wordt ondersteund om thermostaten die niet door hen zelf geleverd zijn toch de warmtebron zo efficiënt mogelijk te laten functioneren.

Klimaatproductenglossarium

In dit glossarium zijn nog veel meer termen te vinden, van "aanlegthermostaat" tot "zonnecollector", zie het klimaatproductenglossarium