Wat houdt de salderingsregeling in bij zonnepanelen in?

een fictieve tegoedbon die goed is voor (zogenaamd) één kWu

De salderingsregeling is een wettelijke maatregel die zonnepaneelbezitters in Nederland garandeert dat ze voor de elektriciteit die ze terugleveren aan het net, evenveel terugkrijgen als dat ze op dat moment zouden moeten betalen als ze elektriciteit afnemen.

Praktisch is de salderingsregeling eigenlijk een hele grote thuisbatterij. De elektriciteit die je in de zomerperiode over hebt en teruglevert aan het net, kan je gratis in de winterperiode weer opnemen uit het net.

Wat is de betekenis van het woord "salderen"?

Salderen betekent "verrekenen".

Wanneer wordt er "gesaldeerd" of verrekend?

In principe wordt ééns per jaar gesaldeerd, bij je jaarafrekening die je ontvangt van de energiemaatschappij.

Hoe werkt de salderingsregeling simpel uitgelegd?

Als je geen zonnepanelen hebt en elektriciteit gebruikt dan moet je voor iedere kWu die je afneemt betalen. Wanneer je zonnepanelen hebt zal je vaak elektriciteit "overhouden". Wat je overhoudt wordt automatisch teruggeleverd aan het elektriciteitsnet.

Je elektriciteitsmeter, de slimme meter, houdt niet alleen bij hoeveel kWu je afgenomen hebt van het net, maar ook hoeveel kWu je aan het net hebt teruggeleverd. Daar heeft de slimme meter aparte telwerken voor.

Als je in een jaar 2000 kWu hebt afgenomen, en 800 kWu hebt teruggeleverd, dan wordt op je jaarafrekening van de energiemaatschappij die 800 kWu verrekend, dus in mindering gebracht van je afgenomen verbruik. Je hoeft dan maar 2000-800=1200 kWu te betalen.

Betaal je voor een afgenomen kWu bijvoorbeeld 23 eurocent, dan krijg je voor iedere kWu die je met je zonnepanelen teruglevert ook 23 eurocent. Dat lijkt wel zo eerlijk, niet?

Is de salderingsregeling wel eerlijk en logisch?

Nee, de salderingsregeling lijkt niet eerlijk en al helemaal niet logisch. Maar zonnepaneelbezitters plukken wel de vruchten er van.

Waarom is de salderingsregeling niet eerlijk?

De salderingsregeling lijkt niet eerlijk omdat "iemand anders" betaald. En jij dus niet.

Waarom is de salderingsregeling niet logisch?

De salderingsregeling is niet logisch omdat het bezitters van zonnepanelen niet stimuleert om hun eigen opgewekte elektriciteit "op dat moment dat het opgewekt wordt" te gebruiken. Je mag de elektriciteit dus opwekken wanneer je wil, en als je het na een paar maanden nodig hebt, dan krijg je die elektriciteit weer terug, en dat kost je niets. Het is alsof je gebruik maakt van "een hele grote gratis accu". Maar niet is gratis, ja de zon, die schijnt gratis. Maar die grote accu, die bestaat niet.

Wat gebeurt er als ik meer kWu teruglever dan ik afneem?

De salderingsregeling kent een aantal voorwaarden en grenzen. Eén van die voorwaarden is dat er nooit meer gesaldeerd wordt dan je in een jaar hebt afgenomen. Stel je hebt in één jaar 2000 kWu uit het net gebruikt en je hebt 2400 kWu teruggeleverd, dan zal "het salderen" beperkt blijven tot die 2000 kWu. Dus het gedeelte dat je hebt onttrokken aan het net.

En wat gebeurd dan met die "te veel geleverde elektriciteit"?

Over de elektriciteit, in dit voorbeeld 2400-2000=400 kWu, die je "te veel" hebt teruggeleverd, omdat je zonnepanelen meer elektriciteit leveren dan je zelf gebruikt, krijg je een zogenaamde "terugleververgoeding".

De terugleververgoeding is flink lager dan wat je voor een kWu moet betalen als je deze afneemt. Die terugleververgoeding is afhankelijk van de energieleverancier maar toen wij dit voor het laatst controleerden (20240630) was 15 eurocent een gebruikelijke waarde. Dus in dit voorbeeld, zal je voor die 400 kWu "te veel geleverde elektriciteit" maar 60,00 euro terugkrijgen.

Wat is die terugleververgoeding laag! Klopt dat wel?

Ja, die terugleververgoeding lijkt inderdaad laag. Maar feitelijk klopt het al een bus.

Dat zit zo. De prijs die je moet betalen voor een afgenomen kWu bestaat uit drie delen. 1. de werkelijke prijs die een kWu elektriciteit kost om deze in een "elektriciteitsfabriek" te produceren, 2. de winst die de elektriciteitsfabriek maakt en 3. de belastingen die op elektriciteit worden geheven.

De prijs voor een kWu (de kostprijs + winst) is erg laag, een paar cent maar. Maar het zijn de belastingen die op iedere kWu worden geheven die de prijs zo enorm hoog maken.

Het overschot aan elektriciteit die je teruglevert is per kWu dus maar een paar eurocent waard. Want dat is de werkelijke prijs van elektriciteit. Die "te veel geleverde kWu" worden aan iemand anders verkocht. Jouw energieleverancier betaalt jou die terugleververgoeding en legt daar nog, bijvoorbeeld, één cent winst bovenop. Degene die "jouw kWu via jouw energieleverancier" koopt moet naast dat hele kleine bedrag ook weer belasting betalen. En dan kom je weer bij de normale elektriciteitsprijs uit.

Jouw energiemaatschappij ontvangt dus niet dus niet (op dit moment circa) 23 eurocent voor een kWu, ja ze ontvangen het wel maar moeten het grootste gedeelte afstaan aan de overheid in de vorm van belastingen. Dus maar een heel klein bedragje houden ze er aan over en daar maken ze heel weinig winst op. Mogelijk zelfs verlies op die door jouw te veel geleverde kWu.

Jouw energiemaatschappij wordt vrijwel zeker niet rijker van jouw teruggeleverde elektriciteit. Ze kunnen het zeer waarschijnlijk goedkoper inkopen. Maar ze zijn wettelijk verplicht, zo staat dat in de wet, jou een "redelijke" terugleververgoeding te geven.

En redelijk zou eigenlijk de prijs zijn die de energiemaatschappij zelf moet betalen aan een "elektriciteitsfabriek". Want, jouw energieleverancier "maakt" geen elektriciteit. Dat is zelfs wettelijk verboden. Ze mogen alleen maar elektriciteit inkopen en doorverkopen aan particulieren en organisaties.

Sinds de privatisering van de energiesector, die heeft plaatsgevonden tussen 2001 en 2004, is de energiesector (de bedrijven van destijds) gescheiden in productie, distributie (Tennet i.c.m. Alliander, Enexis, Stedin etc.) en verkooporganisaties (zoals Eneco, Vattenval, ...). En die verkooporganisatie is dus jouw "energieleverancier" (feitelijk "energieverkoper" ze maken dus niets).

Dus, ja, die terugleververgoeding, hoe teleurstellend dat ook is, blijkt een hele redelijke vergoeding te zijn.

Maar wacht eens even...

Als ik in de zomer veel meer elektriciteit lever dan ik gebruik, dan moet dat ergens "blijven". Wordt die elektriciteit dan meteen "doorverkocht"?

Ja, wat jij te veel levert, dat wordt gelijk aan anderen doorverkocht (door jouw energiemaatschappij). Want elektriciteit kunnen we niet opslaan. Ja natuurlijk dat zou in een accu kunnen maar dat is énorm duur en gebeurd in de praktijk dus niet (uitzonderingen daargelaten).

Maar, als die elektriciteit van mij direct verkocht, dus door anderen verbruikt wordt, waar komt de elektriciteit dan vandaan die ik in de winter afneem en waar ik feitelijk niets voor hoef te betalen?

Van iedere kWu die je teruglevert, krijg je denkbeeldige "tegoedbonnen" van je energieleverancier. In de winter, wanneer je verbruik hoger is dan wat je zonnepanelen leveren, neem je elektriciteit af van het net. Iedere kWu die je dan afneemt, moet op dat moment gewoon "gemaakt" worden. Dat kost geld. En dat betaal je dus met die "tegoedbonnetjes". Dat is feitelijk het salderen/verrekenen.

Alleen nou doet zich het vervelende feit zich voor dat een kWu in de zomer, heel goedkoop is. Dat komt omdat er dan heel veel elektriciteit "over is" vanwege zonnepanelen. Soms is er zoveel over dat er meer over is dan waar in Nederland behoefte aan is.

In dat geval krijgt iemand die op dat moment elektriciteit afneemt zelfs betaald (dus niet gratis, nee je krijgt nog eens geld toe) als je maar die elektriciteit afneemt. Dat zijn de zogenaamde "negatieve elektriciteitsprijzen".

Dat ze er kost wat kost van af willen komt omdat het elektriciteitsnet altijd in balans moet zijn. De energie die door energieproducenten wordt ingevoerd in het net moeten op op datzelfde moment ook afgenomen worden. Héle kleine afwijkingen zijn acceptabel. Dat kan je zien doordat de spanning van 230 Volt af en toe wat hoger en soms wat lager is. En dat de 50 Hz (de frequentie van de wisselspanning op het net) soms iets hoger is en soms lager.

Wanneer meer elektriciteit aangeboden wordt dan er op dat moment wordt afgenomen gebeuren er twee dingen tegelijkertijd: de netspanning stijgt én de netfrequentie stijgt.

Wanneer meer elektriciteit wordt afgenomen dan er wordt aangeboden dan gebeurt het omgekeerde: de netspanning en netfrequentie gaan omlaag.

De netbeheerders, in Nederland is dat Tennet, zorgen door contracten met producenten en afnemers (afnemers zijn dus de energiemaatschappijen), dat het net vrijwel constant in balans is. Als er een overschot is, dan daalt de prijs of wordt zelfs negatief, en dan zijn er altijd wel afnemers die "gratis" die elektriciteit willen afnemen. Zo wordt die elektriciteit bijvoorbeeld gebruikt door waterkrachtcentrales om met pompen het water in omgekeerde richting dan normaal weer het stuwmeer in te pompen. Die stuwmeren zijn dus een soort accu voor elektriciteit.

Hebben we in de zomerperiode vaak elektriciteit over, in de winter is het net andersom. Dan is er haast geen elektriciteit van zonnepanelen en dan is de elektriciteit een stuk duurder dan in de zomer.

Het kan dus zijn dat voor een kWu die jij in de zomer levert doorverkocht wordt met verlies (men biedt het aan voor een negatieve prijs). En in de winter als je diezelfde kWu weer afneemt, moet jouw energiemaatschappij er veel voor betalen, maar het kost jouw niets.

Dus jouw energiemaatschappij zou in dat geval op jou verlies lijden.

Heb geen medelijden met je energiemaatschappij, want die heeft er wat op verzonnen. Het verschil tussen die negatieve prijs in de zomer en die hoge prijs in de winter, dat feitelijk een verlies zou betekenen voor de energieleverancier, wordt betaald door alle andere afnemers van die energieleverancier die geen zonnepanelen hebben, of die minder terugleveren dan ze gebruiken. Want ze maken dan de kWu prijs hoger dan hij in werkelijkheid zou zijn (en dat schatten ze uiteraard een jaar van te voren in).

Is dat niet heel oneerlijk?

Klanten die dus elektrische energie afnemen betalen dus (indirect) voor jou het prijsverschil tussen de prijs van een kWu in de zomer en de winter.

Dat is dus eigenlijk niet eerlijk. Mensen die dus geen zonnepanelen willen of kunnen nemen of betalen dus mee aan jouw gunstige salderingsregeling.

Het lijkt oneerlijk, maar dat is het feitelijk niet.

We nemen een voorbeeld. Als je gaat isoleren dan is een deel van de kosten terug te vragen doordat er subsidie door de overheid wordt gegeven.

Maar waar komt die subsidie vandaan? Dat geld betaalt de overheid. Maar de overheid, dat zijn wij zelf.

Want de overheid "verdient geen geld", ze vragen aan ons geld, we noemen dat belasting, om wegen aan te leggen, straatverlichting, burgemeesters te betalen en noem maar op. En uit die hele grote pot met met geld "de overheidsfinanciën" wordt jouw subsidie van betaald.

Dus als jij subsidie krijgt op de aanschaf van isolatie, HR++ glas, warmtepomp of elektrische auto, dan betalen alle burgers van Nederland dat aan jou.

In geval van subsidie gaat die geldstroom via de overheid. Maar met de salderingsregeling, feitelijk ook een soort subsidieregeling, stroomt dat geld niet via de overheid, maar regelen de energiemaatschappijen dit (omdat de overheid dit via een wet heeft vastgelegd dat ze dat moeten doen).

Tot wanneer blijft de salderingsregeling bestaan?

De salderingsregeling heeft al vele malen "op de helling gestaan". Vele malen heeft de regering, en voorgangers daarvan, voorgenomen om de salderingsregeling te stoppen. Maar iedere keer is de ingangsdatum vooruitgeschoven en in februari 2024 is een wet die door de tweede kamer was aangenomen door de eerste kamer niet aangenomen.

Het is niet óf de salderingsregeling zal ophouden te bestaan, maar wannéér die ophoudt te bestaan. Maar wanneer dat is?

Waarom moet je bij sommige energieleveranciers een boete betalen als je zonnepanelen hebt?

Sommige energieleveranciers brengen je een klein bedrag in rekening als je zonnepanelen bezit. De reden daarachter is dat je daarmee meebetaalt aan de "onbalanskosten" (later zullen we dit fenomeen beschrijven).

Hoe zag de voorgenomen afbouw van de salderingsregeling er uit?

In de tabel hieronder kan je zien hoe de voorgenomen afbouw van de salderingsregeling er uit zag. Maar die is dus niet aangenomen door de eerste kamer.

jaarsaldering
2024100%
202564%
202664%
202755%
202846%
202937%
203028%
20310%

publicatie: 20240301

aanpassing/controle: 20240302

Foutje of aanvulling? Stuur ons een reactie

home­ >elektriciteit >zonnepanelen