Terugverdientijd thuisbatterij berekenen

Dus jij wilde weten wat de terugverdientijd is van een thuisbatterij? Nou, ga er dan maar eens goed voor zitten. We starten het artikel, na een introductie, met een hele simpele terugverdientijdberekening. Dat is een berekening zoals menig fabrikant of leverancier dit voorschotelt, maar daar klopt geen snars van. Want er worden "per ongeluk" heel veel verschillende aspecten vergeten die een negatieve invloed hebben op de terugverdientijd.

Maar niet bij ons, wij zijn open transparant, we hebben immers niets te verliezen. Omdat bij de terugverdientijd behoorlijk veel aspecten een rol spelen, dus het bijelkaar complex wordt, maken we meerdere terugverdientijdberekeningen en nemen iedere keer een extra aspect mee in de berekening om zo je "aan het handje" mee te nemen.

Een waarschuwing vooraf, de terugverdientijd van een thuisbatterij is eigenlijk niet goed te bereken, je moet zoveel aannames maken dat de term "grove terugverdientijdindicatie" beter op zijn plaats is. Daarnaast, omdat de terugverdientijdperiode zo lang is, zullen prijzen van bijvoorbeeld elektriciteit, belastingen en heffingen veranderen, dus ook de terugverdientijd. Mogelijk worden extra heffingen en/of beperkingen geïntroduceerd die nu nog niet aan de orde zijn, maar dán jouw kijk op de terugverdientijd totaal overhoop schoppen. Zo zal menig Nederlander nog terugdenken aan het moment (in 2024) dat ineens een terugleverkosten werden geïntroduceerd wanneer je met zonnepanelen elektriciteit terugleverde. Dat veranderde de terugverdientijd significant. Het kan verkeren.

Met pijn in ons hart moeten we, op het moment van schrijven (en later tijdens het updaten van de tekst), vertellen dat een thuisbatterij economisch gezien niet interessant is.

Dat betekent nog niet dat je af moet zien van de aanschaf van een thuisbatterij. Zeker niet, want de gedachte dat je de zelf opgewekte energie uit zonnepanelen in een thuisbatterij opslaat en deze in de avond en nacht weer kan gebruiken zonder elektriciteit uit het net te onttrekken, kan alleen al van enorme waarde zijn, meer dan economisch gewin.

Afrondingen

In dit artikel hebben we, om de leesbaarheid te vergroten, daar waar cijfers achter de komma ontstonden bij berekeningen, deze afgerond en hebben we deze afgeronde waarde gebruikt om mee "door te rekenen". Daar kan je wat van vinden, maar we hebben het juist gedaan om het overzichtelijker te houden. We geven overal de formules dus je kan zelf aan de slag als bepaalde waarden (aannames) bij jou anders zijn.

Normaal gebruik

In de berekeningen gaan we uit van normaal gebruik van de thuisbatterij, dus om overtollige zonne-energie op te slaan voor gebruik in avond en nacht, en niet als je bijvoorbeeld gaat handelen in elektriciteit met een thuisbatterij (dan is de terugverdientijd mogelijk korter maar nóg risicovoller vanwege nog meer onzekerheden).

Introductie

We beginnen dit artikel hoe je in zijn algemeenheid de terugverdientijd kan uitrekenen. Daarna gaan we, met een paar aannames, de terugverdientijd uitrekenen van een thuisbatterij. Die berekening is nog vrij simpel. Maar in de paragrafen die daarna volgen nemen steeds een extra aspect mee die invloed heeft op de terugeverdientijd.

We sluiten af met een grote opsomming van de meest dramatische en vreselijke gedachten die de toekomstige koper van een thuisbatterij zullen afschrikken omdat deze invloed kunnen hebben op de terugverdientijd. We willen je niet ontmoedigen, maar wel eerlijk voorlichten.

Hoe bereken je (op een simpele manier) de terugverdientijd van een investering?

Op zich is de terugverdientijd van een investering makkelijk uit te rekenen. Je maakt een investering en je gaat er van uit dat die investering bepaalde kosten zal verlagen (of winst zal genereren). De terugverdientijd is dan te berekenen door aanschafwaarde te delen door de kostenbesparing (of winst) per jaar, en de uitkomst is de terugverdientijd in jaren.

Als je het nauwkeuriger doet, dan neem je meer aspecten mee zoals kosten voor onderhoud, inflatie maar ook hoeveel rente je had kunnen ontvangen op een langlopende deposito^[1]. Op het moment van schrijven/updaten is dat: 10 jaars deposito bij de CKV bank in België 2.75% (zie raisin.nl).

Simpele terugverdientijd berekening thuisbatterij

We beginnen met een hele simpele benadering van de terugverdientijd. Hierbij houden expres nog geen rekening met allerlij factoren die een negatieve invloed hebben op de terugverdientijd.

We gebruiken de volgende uitgangspunten (mochten ze bij jouw anders zijn dan kan je zelf de terugverdientijd met onze berekeningen uitrekenen):

• Capaciteit accu van de thuisbatterij: 5 kWu.
• Kosten thuisbatterij inclusief installatie: 4500 euro.
• Elektriciteitsprijs: 0.23 euro.
• Levensduur accu van de thuisbatterij: 6000 cycli.

De accu in een thuisbatterij heeft een bepaalde levensduur. Die wordt uitgedrukt in cycli van de accu. Het aantal cycli is, net als vele aspecten bij een thuisbatterij niet een vaststaand gegeven, we gebruiken een redelijke aanname van 6000 cycli omdat we die waarde veel aantreffen bij fabrikanten van thuisbatterijen, maar ook bij fabrikanten van accucellen (die deze weer aan thuisbatterijfabrikanten leveren).

Voor deze berekening nemen we een thuisbatterij met een accucapaciteit van 5 kWu. Die keuze voor 5 kWu hebben we gemaakt omdat we verwachten dat dit een veel gebruikte accucapaciteit zal zijn omdat bij het gros van de woningen deze accucapaciteit, economisch gezien, voor de volle 100% wordt gebruikt. Bij grotere accucapaciteiten zal het economisch rendement vaak dalen. Zie de accucapaciteitoverdenkingen in het "regentondilemma".

Bij een thuisbatterij met een accu van 5 kWu zal deze met overtollige zonne-energie geladen worden en in de avond en nacht zal deze 5 kWu uit de accu gebruikt worden zonder dat je die energie uit het net afneemt. En die 5 kWu is dan je "winst" omdat je die niet hoeft te betalen. De vraag is, hoeveel kan je per jaar besparen op de elektriciteitskosten bij je energieleverancier?

Per jaar zal de accu van de thuisbatterij 365 dagen deze 5 kWu elektriciteit besparen, dus wordt de "winst" 365 dagen x 5 kWu x 0.23 euro = 420 euro per jaar.

Om de terugverdientijd uit te kunnen uitrekenen moeten we de investering, die we op 4500 euro hebben gesteld delen door de "winst" per jaar.

Die terugverdientijd is dan: 4500 / 420 = 10.7 jaar.

Om gelijk maar je een idee te geven hoe lastig het is om een betrouwbare terugverdientijd uit te rekenen, hier een berekening als de kWu-prijs vijf cent hoger zou liggen. Want laten we wel wezen, het zou best eens kunnen dat in de komende jaren elektriciteit duurder wordt. Dan is de jaarlijkse "winst" 365 dagen x 5 kWu x 0.28 euro = 511 euro.

En dan zou de terugverdientijd gedaald zijn naar 4500 / 511 = 8.8 jaar.

Dat klinkt al veel prettiger. Maar anderen zullen zeggen, de kans dat elektriciteit goedkoper wordt is groter dan dat hij duurder wordt, immers alles gaat op termijn naar elektriciteit dus dat zal meer beschikbaar zijn dan nu. Stel dat de elektricteitsprijs met vijf cent daalt dan wordt de besparing per jaar 365 dagen x 5 kWu x 0.18 euro = 329 euro.

En dan zou de terugverdientijd gestegen zijn naar 4500 / 329 = 13.7 jaar

Je ziet dat alleen door deze éne variabele te wijzigen, de terugverdientijd al heel flink anders wordt.

Voor de thuisbatterijeigenaar geen 365 dagen in een jaar

Hierboven zijn we uitgegaan dat de thuisbatterij 365 dagen per jaar gebruikt kan worden, of beter geschreven, 365 dagen per jaar "winst" oplevert. Maar dat is niet zo.

De thuisbatterij zal zonne-energie, áls die over is, en teruggegeleverd zou worden aan het net, opslaan in de accu. Maar de zon schijnt niet het hele jaar door zo sterk en dat betekent dat er een heel aantal dagen per jaar zullen voorkomen dat de accu niet of in beperkte mate maar opgeladen kan worden. Dus de aanname van 365 dagen is dus onjuist. De vraag is, hoeveel dagen is dan wel realistisch?

We nemen onze eigen situatie als voorbeeld^[2]. Als we het jaar 2023 nemen dan hadden we 44 dagen met 0 kWu zonne-energieoverschot, 28 dagen met 1 kWu, 15 dagen met 2 kWu, 11 dagen met 3 kWu, 12 dagen met 4 kWu en de rest van de dagen hadden we 5 kWu of meer over (dus teruggeleverd aan het net).

Dus hadden we 44+28+15+11+12=110 dagen dat we minder dan 5 kWu zonne-energie over hadden. Dat betekent dat we maar 365-110=255 dagen een thuisbatterij met een accu van 5 kWu voor de volle 100% konden benutten.

Als we het zonne-energie overschot van die 110 dagen bij elkaar optellen, dan komen we op 28 + 30 + 33 + 48 = 139 kWu energie die gedurende die dagen toch opgeslagen kon worden.

Als we die 139 kWu delen door 5 kWu (de capaciteit van de accu) dan komen tot (afgerond) 139 / 5 = 28 dagen. Die 28 dagen mogen we dus optellen bij de eerder genoemde 255 dagen. Dus kunnen we gedurende 255 + 28 = 283 dagen "geld verdienen".

Als we op basis van deze 283 dagen de terugverdientijd uitrekenen komen we op een "winst" per jaar van 283 dagen x 5 x 0.23 (prijs één kWu) = 325 euro.

Die terugverdientijd is dan: 4500 / 325 = 13.8 jaar.

Je ziet, daarmee is de terugverdientijd al flink langer geworden. Lees vooral door, want we hebben nog meer van dit soort mogelijk onverwachte tegenvallers in petto.

Kosten van zonne-energie

Tot nu gingen we er van uit dat de zonne-energie waar we de accu mee opladen gratis is. Maar dat is natuurlijk niet zo. Je hebt ooit geïnvesteerd in de zonnepanelen. Dus de elektriciteit die de panelen leveren is niet gratis. Hoeveel een kWu uit je zonnepanelen je werkelijk kost hebben we in dit artikel uitgerekend. In dat artikel kan je lezen dat een "zonne-energie kWu", over een afschrijvingsperiode van 25 jaar, je 5 eurocent kost.

Dat betekent dat die zonnepaneel-kWu-prijs moeten aftrekken van je "winst" per kWu. Dus iedere kWu beparing is niet de elektriciteitsprijs van 0.23 waard, maar daar gaat 5 eurocent aan kosten van af, dan is de besparing per kWu dus 0.18 euro.

Per jaar is dan je "winst" : 283 dagen x 5 x 0.18 = 255 euro.

Die terugverdientijd is dan: 4500 / 255 = 17.6 jaar.

Energieverliezen van een thuisbatterij

Ieder apparaat kent energieverliezen. Leg je hand maar eens op bijvoorbeeld je internetrouter, zonnepaneelomvormer, televisie of lader van je telefoon. Al die apparaten worden warm, en zo'n apparaat koop je niet dat deze warmte moet produceren, want daar heb je een verwarming voor (die veel zuiniger is dan op deze manier warmte te maken met elektriciteit, daar kan je beter een warmtepomp voor gebruiken).

Die warmte zijn dus elektrische verliezen. Veel mensen houden hier geen rekening mee. Milieu bewuste mensen, en ook degene die aan hun portomonnee denken, kijken bij de aanschaf op het energielabel met een A, AA of AAA (of hoe men dit op dit moment kenmerkt). Bij een thuisbatterij waarmee je geld hoopt te besparen spelen die verliezen wél een rol. Een flinke rol zelfs.

De elektrische verliezen in een thuisbatterij doen zich op twee momenten voor. Zo ontstaat er warmte tijdens het laden van de accu maar ook tijdens het leveren van elektriciteit (dus ontladen) van de thuisbatterij.

Die "heen-en-terug" verliezen van de thuisbatterij wordt door technici de round trip efficiency van een thuisbatterij genoemd. Ondanks alle mooie (marketing) praatjes van fabrikanten dat hún verliezen enorm laag zijn, blijken deze verliezen in de praktijk circa 90% te zijn bij een hybride omvormer en circa 80% bij een "normale" thuisbatterij.

Vanwege deze grote verschillen zullen we vanaf nu de terugverdientijd twee maal berekenen, voor de "normale" thuisbatterij en voor de hybride omvormer.

We beginnen met de hybride omvormer. Die heeft een round trip efficiency van circa 90%. Dat beteken in ons geval (met een 5 kWu accu) dat we 5% van de zonne-energie verliezen tijdens het laden. Dus het laden van een (volledig lege) accu van 5 kWu kost dus 5 / 0.95 = 5.26 kWu.

Per jaar (van 283 dagen) hebben we dus 283 x 5.26 = 1489 kWu nodig.

Tijdens het ontladen (en omzetten van de gelijkspanning van de accu naar 230 Volt wisselspanning) verliezen we opnieuw 5%. Hoewel de accu werkelijk 5 kWu aan energie beschikbaar heeft, komt er (na omzetting naar 230 Volt wisselspanning) voor ons maar 5 - 5 x (1-0.95) = 4.75 kWu beschikbaar.

Op basis van deze laad- en ontlaadverliezen gaan we eens de terugverdientijd uitrekenen. We beginnen met uit te rekenen hoeveel kWu zonne-energie we per jaar in de accu van 5 kWu moeten stoppen, rekening houdend met het rendement tijdens het laden. Eén keer volladen kost 5.26 kWu, dus in een jaar met 283 dagen is dat 283 x 5.26 = 1489 kWu zonne-energie per jaar.

De kosten voor dat laden is dan 1489 x 0.05 = 74 euro.

Nu gaan we uitrekenen hoeveel geld we kunnen besparen omdat we de energie uit de thuisbatterij halen en niet uit het net. Bij het ontladen van de thuisbatterij in dit voorbeeld komt 4.75 kWu beschikbaar. Per jaar is dat 283 x 4.75 = 1344 kWu. Daarmee besparen we 1344 x 0.23 = 309 euro.

De "winst" per jaar berekenen we door van de besparing per jaar de kosten voor het laden met zonne-energie van af te trekken. Dat wordt dan 309 - 74 = 235 euro.

Die terugverdientijd bij een hybride thuisbatterij is dan: 4500 / 235 = 19.1 jaar.

Dan rekenen we het ook uit voor een normale thuisbatterij, en die heeft grotere verliezen. We hanteren een rendement tijdens het laden van 0.85 en tijden het ontladen 0.95. We herhalen de stappen van hierboven maar dan in verkorte vorm.

Zonne-energie benodigd voor laden accu is 5 / 0.85 = 5.88 kWu.

Per jaar is dat 283 x 5.88 = 1664 kWu.

De kosten daarvan zijn 1664 x 0.05 = 83 euro.

Tijdens het ontladen komt 5 x 0.95 = 4.75 kWu beschikbaar.

Per jaar is dat dus 283 x 4.75 = 1344 kWu.

Dat levert een besparing op van 1344 x 0.23 = 309 euro.

De "winst" per jaar is dan 309 - 83 = 226 euro.

Die terugverdientijd bij een normale omvormer is dan: 4500 / 226 = 19.9 jaar.

Vlaanderen en Nederland

Tot zover maakte we bij terugverdienberekeningen geen onderscheid tussen de Vlamingen en de Nederlanders. De Nederlanders zullen bij de terugverdientijdberekening ook terdege rekening moeten houden met de salderingsregeling. De Vlamingen hebben geen salderingsregeling maar hebben weer een captar, het capaciteitstarief. Een vorm van een variabel netbeheerderstarief.

In Nederland zijn de netbeheerderskosten feitelijk een vast tarief. Je betaalt een bepaald bedrag afhankelijk van de soort aansluiting op het elektriciteitsnet. Voor een enkelfase aansluiting van 40A of een driefase 3x25A aansluiting betaal je een standaard netbeheerderstarief. Heb je een 3x35A aansluiting (of groter) dan betaal je meer.

In Vlaanderen betaalt iedereen een basis capaciteitstrarief (netbeheerderstarief) en dat geldt zolang je gemiddeld per kwartier niet meer dan 2,5 kW vermogen gebruikt. Als je bijvoorbeeld 5 minuten lang 4 kW gebruikt en 10 minuten lang 1 kW, dan is het gemiddeld piekverbruik in dat kwartier: (5x4 + 10x1) / 15 = 2 kW, dus dan betaal je geen extra captar tarief. Heb je in een maand een kwartierpiekverbruik gehad dat hoger is dan 2,5 kW, dan betaal je een hoger capaciteitstarief.

Vlamingen zullen dus moeite doen om het gemiddeld kwartierpiekververmogen zo laag als mogelijk te houden, dat scheelt netbeheerderskosten. Een thuisbatterij kán piekverbruik verlagen door op het moment dat je veel vermogen uit het net trekt, de thuisbatterij bijschakelt en de vermogensopname uit het net zal verlagen. Sterker nog, standaard zal een thuisbatterij streven naar "nul op de meter", dus dat continue 0 Watt vermogen uit het net onttrokken wordt, dat is dus altijd onder de 2,5 kW (alleen zal je dat niet altijd kunnen bereiken zoals bijvoorbeeld in de winter of als je in een korte periode apparaten tegelijkertijd inschakelt die héél veel vermogen opnemen).

Op basis van de berekeningen in dit artikel en met de kennis van je gemiddeld kwartierpiekverbruik kan je een inschatting maken hoeveel een thuisbatterij je kan besparen (uiteraard samen met de besparingen doordat je minder energie uit het net opneemt).

Het is dan vooral in Vlaanderen van belang dat de thuisbatterij voldoende vermogen kan leveren, want het zijn juist de (vaak kortdurende) pieken die opgevangen moeten worden vanwege het capaciteitstarief. Dus een thuisbatterij met een maximaal vermogen van bijvoorbeeld 3000 Watt is in staat het piekverbruik meer te verlagen dan een thuisbatterij met een maximaal vermogen van bijvoorbeeld 800 Watt. Verdiepingsstof is te vinden in het artikel over het vermogen van een thuisbatterij.

De Nederlanders hebben nu nog de salderingsregeling. Iedere kWu die je teruglevert wordt weggestreept tegen een geleverde (afgenomen) kWu op je eindafrekening (zolang de teruglevering lager is dan de levering). Het elektriciteitsnet fungeert dan als een gratis virtuele "nationale thuisbatterij".

Hoewel de salderingsregeling zonnepaneeleigenaren het elektriciteitsnet laten gebruiken als een gratis thuisbatterij, is dit uiteraard helemaal niet gratis. Verre van dat zelfs. Daarom zijn de energieleveranciers vanaf 2024 terugeleverkosten in rekening gaan brengen. Iedere kWu die je teruglevert, gesaldeerd of niet (bij teruglevering die hoger is dan je jaarverbruik is geen sprake meer van salderen) worden terugleverkosten in rekening gebracht. Niet door de netbeheerder, maar door je energieleverancier.

De salderingsregeling en terugleverkosten blijken een grote invloed te hebben op de teruglevertijd van de thuisbatterij. We hebben hieronder nog twee terugverdientijdberekeningen gemaakt. De eerste op basis dat de teruglevering van je zonnepanelen volledig gesaldeerd worden. De tweede berekening gaat uit dat je zo veel teruglevert dat een groot deel van de teruggeleverde energie niet meer gesaldereerd wordt. De besparingen van de thuisbatterij hebben dan niets meer te maken met de salderingsregeling maar met de vergoeding die je ontvangt per geleverde kWu en de daaraan gekoppelde terugleverkosten.

Terugverdientijdberekingen thuisbatterij rekening houdend met de salderingsregeling

In deze terugverdientijdberekening borduren we verder op de laatste terugverdientijdbereking, daarbij hielden we al rekening met de kosten voor zonne-energie en elektrische verliezen tijdens het laden en ontladen van de accu in de thuisbatteirj.

In deze berekening nemen we ook de salderingsregeling mee. We gaan in onderstaande berekening van uit dat alle zonne-energie die je op dit moment teruglevert aan het net je volledig mag salderen. Dat is het geval als je teruglevering niet hoger is dat de levering (afname van elektriciteit).

Door een thuisbatterij te gebruiken zal je minder zonne-energie aan het net terugleveren. Daardoor zal je energierekening omhoog gaan, er wordt immers minder gesaldeert. Dus de salderingsregeling werkt voor thuisbatterijbezitters in het nadeel. Zodra de salderingsregeling verdwijnt zal dat weer in het voordeel zijn van de thuisbatterijbezitters.

Hieronder gaan we de terugverdientijd berekenen die dus negatief beïnvloed wordt door de salderingsregeling. Natuurlijk houden we ook rekening met de terugleverkosten. Want doordat je met een thuisbatterij minder teruglevert, zal je dus minder moeten betalen voor de terugleverkosten. Dus dat is een "plijster op de wonden".

In Nederland bestaan enorm veel energieleveranciers en veel verschillende energiecontracten en die rekenen allemaal verschillende soorten terugleverkosten, soms een vast tarief, soms gestaffeld.

We willen het niet onnodig complex maken en daarom gaan we uit van een hele simpele salderingsregeling. In deze berekening stellen we dat iedere kWu die je teruglevert (met je zonnepanelen) je evenveel eurocent terugkrijgt als dat je zou moeten betalen als je een kWu afneemt.

In dit artikel hanteren we een kWu tarief (bij levering / afname) van 0.23, dus voor iedere kWu die je terug zou leveren zal je ook 0.23 terugkrijgen. Maar daar staat tegenover dat je voor iedere kWu die je teruglevert een terugleverkosten moet betalen. Die kosten stellen we op 0.12 euro.

We starten met het berekenen van de terugverdientijd van een hybride omvormer, maar nu dus rekening houdend met de salderingsregeling.

Zonne-energie benodigd voor laden accu is 5 / 0.95 = 5.26 kWu.

Per jaar is dat 283 x 5.26 = 1489 kWu.

De kosten daarvan zijn 1489 x 0.05 = 74 Euro.

Tijdens het ontladen van de 5 kWu accu komt 5 x 0.95 = 4.75 kWu beschikbaar.

Per jaar is dat dus 283 x 4.75 = 1344 kWu.

Dat levert een besparing op van 1344 x 0.23 = 309 euro (omdat je die hoeveelheid elektriciteit niet afneemt).

Maar omdat je die 1344 kWu niet saldeert mis je die besparing en kost je dat 309 euro.

Maar daar staat tegenover dat je over die 1344 kWu geen terugleverkosten meer hebt, dat is een besparing van 1344 x 0.12 = 161 euro.

De "winst" per jaar is dan 161 - 74 + 309 - 309 = 87 euro.

Die terugverdientijd bij een hybride omvormer is dan: 4500 / 87 = 51.7 jaar.

Hieronder de berekening voor een normale thuisbatterij.

Zonne-energie benodigd voor laden accu is 5 / 0.85 = 5.88 kWu.

Per jaar is dat 283 x 5.88 = 1664 kWu.

De kosten daarvan zijn 1664 x 0.05 = 83 Euro.

Tijdens het ontladen van de 5 kWu accu komt 5 x 0.95 = 4.75 kWu beschikbaar.

Per jaar is dat dus 283 x 4.75 = 1344 kWu.

Dat levert een besparing op van 1344 x 0.23 = 309 euro.

Maar omdat je die 1344 kWu niet saldeert mis je die besparing en kost je dat 309 euro.

Maar daar staat tegenover dat je over die 1344 kWu geen terugleverkosten meer hebt, dat is een besparing van 1344 x 0.12 = 161 euro.

De "winst" per jaar is dan 161 - 83 + 309 - 309 = 78 euro.

Die terugverdientijd bij een normale thuisbatterij is dan: 4500 / 78 = 57.7 jaar.

Zo, was dat het?

Je zal denken, wat een waslijst aan zaken die invloed hebben op de terugverdientijd, dit zal het toch wel zijn?

Nou nee. We stoppen weliswaar met het berekenen van de terugverdientijd, maar we zullen hieronder nog een heel aantal aspecten aan bod laten komen die van invloed kunnen zijn op de terugverdientijd.

Reparatie en onderhoud

Bij een goede terugverdientijdberekening hoor je ook reparatie en onderhoud mee te nemen. Ook de thuisbatterij kan natuurlijk defect raken en dan heb je reparatiekosten. Bedenk dat een thuisbatterij zwaar is, dus je stuurt hem niet even terug voor reparatie, want vervoerskosten zullen flink zijn. Maar mogelijk is dat de enige manier die de fabrikant/leverancier aanbiedt. In het andere geval zal er iemand langs moeten komen. En arbeidsuren zijn dure uren. Je zal dus een bepaald percentage van de aanschafprijs moeten reserveren voor reparatie. En dat bedrag zou je in terugverdientijdberekening bij de investering moeten bijtellen.

En dan onderhoud. Onderhoud zal je zeggen? Valt er wat te onderhouden aan een thuisbatterij? In principe zitten er geen bewegende delen in een thuisbatterij, op de ventilator na dan. Die zal eens in de zoveel tijd schoongeborsteld moeten worden.

Blijft het daarbij? Nou, mogelijk niet. Mogelijk ga je te maken krijgen met onderhoud aan je accucellen. Wat is namelijk het geval? Een accu bestaat uit 16 of meer accucellen. Geen enkel mens is gelijk, en dat geldt ook voor accucellen. Ondanks dat exact dezelfde accucellen zijn gebruikt, die wellicht op exact dezelfde dag door exact dezelfde machine zijn geproduceerd, kennen die cellen tóch onderling kleine verschillen. Die zijn doorgaans maar klein, maar ze zijn er wel.

Tijdens het laden van een accu zal wanneer de accu haast vol is, het battery management system (BMS) de accucellen gaan "load balancen". Dat is een lastig uit te leggen proces, maar laten we zeggen dat het zorgt dat iedere accucel "in topconditie gebracht wordt".

Maar er zijn omstandigheden denkbaar dat het BMS de accucellen niet meer goed of onvoldoende kan load balancen. En dan zal een deskundig iemand dit moeten onderzoeken en trachten alle accucellen weer in goede conditie te brengen. Dat kost arbeidsuren, dus kosten. Die kosten komen feitelijk bij je investering, dus dat maakt de terugverdientijd langer.

In het allerergste geval zal een accucel door een productiefout te snel degraderen, die moet dan vervangen worden. Dan hoop je maar dat dit onder garantie kan plaatsvinden. Want een leverancier geeft bij de aankoop wel aan dat op de accu een garantie zit van bijvoorbeeld 10 jaar, maar bestaat die leverancier ter zijner tijd nog wel? En bestaat de fabrikant dan nog?

En dat is pas de terugverdientijd, dus geen cent winst

We willen niet flauw doen, maar tot nu toe hebben we alleen maar de terugverdientijd berekend. Dus de tijd die je nodig hebt om de aanschafkosten voor de thuisbatterij "terug te verdienen". Dus na al die tijd heb je "nul euro winst", dus 0% rendement van je investering.

Tot nu toe hebben we al een aantal onzekerheden in de berekening gebruikt door het maken van aanames. En of dat niet genoeg was storten we op het eind van dit artikel nog een bak extra onzerkerheid-ellende over je heen. Dit tesamen met de lange duur van de terugverdientijd, waarin de kans groot is dat deze onzekerheden negatief kunnen gaan uitpakken, zal er voor zorgen dat een normale (ook partiucliere) investeerder dit als grote potentiële risico's zal zien en daar moet dan altijd een extra risico-marge tegenover staan, want anders gaat deze niet investeren.

Als je als investeerder risicoloos belegt dan kan je op het moment van schrijven (en updaten) een rendement behalen van 2.75%^[1]. Als we de thuisbatterij als investering zien waar we een redelijk rendement op willen behalen, net zoals andere beleggingen, dan zouden we dit vanwege de grote risico's alleen maar doen als we minimaal 5% extra bovenop een 10 jaars depositorente zouden krijgen. En zelfs met die 5% denken we dat niet veel investeerders hier in zouden stappen. Dus puur uit het economische oogpunt zouden we nooit investeren in een thuisbatterij, want de thuisbatterij rendeert niet, hij brengt minder rendement op dan een risicoloze deposito. Pas als de terugverdientijd gedaald is tot circa vijf jaar zou het economisch mogelijk interessant worden.

Ter informatie, stel dat we de investering van de thuisbatterij die we in dit artikel hebben we gesteld op 4500 euro, zouden stoppen in een deposito van 10 jaar, dan is dat bedrag na 10 jaar gegroeid naar 5738 dus een winst van 1238 euro terwijl in de meeste terugverdientijdberekeningen in dit artikel we met de thuisbatterij na 10 jaar nog geen cent "rijker" zijn geworden. Maar nogmaals, dat is zuiver economische benadering.

Maar zoals we al eerder schreven, investeer je in een thuisbatterij niet vanwege een economisch voordeel, althans wij niet. Het milieu is ons meer waard, en het mag ons zelfs geld kosten. Zo investeerden we in 2000 reeds in zonnepanelen die op dat moment een terugverdientijd hadden van, hou je vast, 77 jaar.

Ook dat was een irrealistische investering, maar we hoopten dat we daarmee, net als vele andere die het milieu wilden beschermen, de productie van zonnepanelen op gang konden brengen en zorgen dat deze door de jaren heen steeds betaalbaarder zouden worden. Dat is gelukt. Dat hopen we nu ook weer met de thuisbatterij. Noem ons idealisten.

Grote onzekerheden die invloed kunnen hebben op de terugverdientijd van een thuisbatterij

Hieronder hebben we nog een opsomming gemaakt van aspecten die in de toekomst mogelijk gaan veranderen én invloed hebben op de terugverdientijd.

• Wordt de salderingsregeling afgeschaft, zo ja, wanneer en hoe krijgt deze vorm? En wat gebeurd er met de "terugleververkosten" die nu in rekening gebracht worden om de salderingsregeling betaalbaar te houden voor de energieleverancier?.
• Wat zullen de kosten zijn voor het afnemen of terugleveren van een kWu over 1, 4, 8 of 12 jaar?
• De belasting op elektriciteit veranderd ieder jaar, hoe zullen die zich ontwikkelen gedurende de levensduur van de thuisbatterij?
• Zullen in de toekomst heffingen komen vanwege het gebruik van een thuisbatterij? En is dat een generieke heffing of bijvoorbeeld alleen als je handelt in elektriciteit? Zal die afhankelijk zijn van het maximale vermogen van de thuisbatterij en/of de accucapaciteit?
• Zullen in de toekomst, door de netbeheerder, energieleverancier (of bedenk maar een andere organisatie) bepaalde voorzieningen (apparaatjes) verplicht worden om te installeren bij gebruik van een thuisbatterij, die 1. eenmaligen en mogelijke terugkerende kosten met zich meebrengen 2. het gebruik van de thuisbatterij beperken (op afstand uitgeschakeld wordt of het vermogen beperkt wordt)?

Daarnaast kent de thuisbatterij nog een aantal aspecten die we tot nu toe in dit artikel niet behandeld hebben, maar die ook invloed hebben op de terugverdientijd. We sommen een paar van die aspecten op.

• Een thuisbatterij heeft standby verliezen. Hij verbruikt energie, ook al doet hij op dat moment niets. Die verliezen zijn per model en fabrikant verschillend en worden vaak niet openbaar gemaakt. Hou rekening met (dit zijn indicaties) 30 Watt bij een enkelfase model en 90 Watt bij een driefase model. Dat is per jaar 24 x 30 x 365 / 1000 = 263 kWu of bij driefase 24 x 90 s 365 / 1000 = 788 kWu. Dat zijn toch flinke hoeveelheden energie die je (hopelijk) met relatief goedkope zonne-energie kan "betalen". Realiseer dat als de accu op is, dat dit standby verbruik uit het net onttrokken wordt.
• Door het gebruik van de accu (zie accu-cycli), maar ook vanwege zijn leeftijd zal de accucapaciteit afnemen. De snelheid van die degradatie zal per accufabrikant en model anders zijn. Fabrikanten geven wel indicaties wat de levensduur zal zijn, maar niemand die dit kan controleren omdat het gebruikte accutype nog maar kort bestaat, er kán gewoonweg nog geen praktisch ervaring zijn met die levensduur. We moeten dus nog maar zien hoe de accu zich houdt over 10 tot 15 jaar.
• Die degradatie wordt tevens sterk beïnvloed door de omgevingstemperatuur, de mate van ontlading (DoD), de laadsnelheid en ontlaadsnelheid (indirect het vermogen dat de thuisbatterij kan leveren in relatie tot de accucapaciteit). Iedere fabrikant maakt hierin andere keuzes wat betreft de mate van koeling (vanwege eventuele overlast van ventilatorgeluid), de DoD waarde en laad- en ontlaadsnelheid. Die keuzes kunnen positief maar ook negatief uitpakken voor de levensduur en daar heb je geen invloed op, tenzij je de mate van koeling, DoD, laadsnelheid en ontlaadsnelheid kan instellen.
• Hoe zal de thuisbatterij gedurende de levensduur gebruikt worden? We doelen hier op hoeveel energie uit de zonnepanelen per dag in de accu wordt opgeslagen en hoeveel per dag energie uit die accu weer geleverd wordt, immers, iedere kWu die uit de thuisbatterij geleverd wordt en niet uit het net betroken wordt is de kern van het verdienmodel en bepaalt de terugverdientijd. Opgewekte zonne-energie en het energieverbruik zijn echter alleen maar bij benadering te berekenen. Die zijn bij iedereen anders en ze variëren ook nog eens van jaar tot jaar.
• Mocht een defect optreden, wordt dat onder garantie hersteld (bestaat die fabrikant dan nog?) of worden bepaalde zaken uitgesloten en wat zullen de kosten zijn, of wat zijn de reparatiekosten buiten de garanatietermijn?
• Iedereen gaat er voor het gemak van uit dat een thuisbatterij een "installeer en kijk er niet meer naar om" apparaat is, maar is dat ook zo? Zal in de toekomst toch "onderhoud" nodig zij? Denk hierbij aan het in goede conditie houden van de accu (dat automatisch zou moeten gaan maar soms "aandacht" nodig heeft van een "kundig persoon". Of het uitvoeren van firmware/software updates vanwege security-, veiligheids- of levensduurverlengende zaken? Die uren moeten wel betaald worden.

Problemen met een 1- fase thuisbatterij bij een 3-fase aansluiting?

Veel toekomstige thuisbatterij-eigenaren maken zich zorgen dat de thuisbatterij maar op één fase werkt en dat dit problemen oplevert met een driefase aansluiting. Want dan zal je op één fase terugleveren en tegelijkertijd elektriciteit geleverd krijgen over de andere twee fases. Nul-op-de-meter gaat dan niet werken, denken ze. In dit artikel leggen we alle details uit en brengen we het goede nieuws: het werkt gewoon zoals je zou hopen!

Overzicht van veelverkochte thuisbatterijen en hun reviews

Een goede oriëntentatie op thuisbatterijen begint bij een overzicht van veel verkochte fabrikanten en modellen met links naar reviews van de betreffende modellen.

Met de kieswijzer gemakkelijk de juiste thuisbatterij kiezen

Een thuisbatterij kiezen die voor jouw situatie geschikt is blijkt lastig.Met de kieswijzer maak je in een paar stappen de keuze voor de juiste type thuisbatterij.

Wat zijn de voor- en nadelen van een thuisbatterij met "steker"?

Een thuisbatterij is in diverse uitvoeringen te koop, onder andere een versie met "steker" (de andere hebben dat niet). Zo'n thuisbatterij is wel zo makkelijk, je steekt de steker in een willekeurig stopcontact. Dat is inderdaad gemakkelijk, maar het komt ook met een beperking.