backupaansluiting van een thuisbatterij, je ziet een thuisbatterij met een klepje waarachter een 230 Volt randaarde stopcontact zit waarop je elektrische apparatuur kan aansluiten
230 Volt backupaansluiting (randaarde stopcontact achter klepje) aan zijkant van thuisbatterij (Duravolt / Marstek Venus)

Wat doet de backupaansluiting bij een thuisbatterij en wat verschilt dat met eilandbedrijf?

Een thuisbatterij die beschikt over een backupaansluiting geeft je 230 Volt elektriciteit ook terwijl de rest van de straat in het donker zit vanwege een stroomstoring.

Maar wat zijn de mogelijke beperkingen van zo'n backupaansluiting en op welke punten verschilt dat van eilandbedrijf?

Introductie

Vele staan vreemd te kijken als ze te horen te krijgen dat bij een stroomstoring, de thuisbatterij ook uitvalt. Uitvallen? Maar we hebben een accu die zit vol met elektriciteit, waarom zouden we daar geen gebruik van kunnen maken, juist als er een stroomstoring is?

Ja, dat is even een teleurstelling wegslikken, maar thuisbatterijen schakelen zich gewoon uit op het moment dat de netspanning wegvalt.

Dat doen ze niet voor niets, dan zijn ze zelfs wettelijk verplicht. En dat is niet iets wat onze overheid heeft verzonnen om ons te pesten, dat is van toepassing op álle thuisbatterijen op de hele wereld!

Deze "stop levering van elektriciteit bij netspanningsuitval" geldt niet alleen voor thuisbatterij, maar ook voor zonnepaneelomvormers. Ondanks dat het zonnetje schijnt, stoppen die resoluut met het leveren van elektriciteit bij problemen op het elektriciteitsnet. Bij jou, bij de buren en bij iedereen op de hele wereld.

Waarom dit wereldwijd zo vastgelegd is, is een behoorlijk technisch verhaal. Maar primair is de reden om de veiligheid voor de elektriciens te waarborgen die voor ons werken om de stroomstoring te verhelpen. Die verwachten bij stroomuitval dat er geen spanning op de draden staat en dat moeten we ook zou houden.

onderwerpen

drie backupaansluiting van een thuisbatterij model evapower
drie 230 Volt backupaansluiting (achter rond klepjes) bij de EvaPower van Alpha Ess

Waar dient een backupaansluiting voor?

Sommige, dus zeker niet alle, thuisbatterijen beschikken over een backupaansluiting. Zie dit overzicht. Op de thuisbatterij zit, vaak verborgen achter een klepje, een randaarde wandcontactdoos en daar staat wél 230 Volt op als de netspanning weggevallen is.

Je zal denken, maar uhh, waarom mag dáár wel elektriciteit op staan, maar niet op het snoer waarmee de thuisbatterij op de elektriciteit is aangesloten? Het verschil tussen die twee is natuurlijk wel dat die backupaansluiting losgekoppeld is van het elektriciteitsnet.

Je kan zo'n aansluiting vergelijken als dat je een aggregaat aan zou zetten, die heeft ook een 230 Volt aansluiting, en daar komt ook gewoon elektriciteit uit, of nou er sprake is van een stroomstoring of niet. Maar ook dan is sprake van dat die elektriciteit gescheiden is van het elektriciteitsnet.

Op dat stopcontact kan je een apparaat aansluiten, bijvoorbeeld je telefoonlader, maar wij denken eerder aan een vriezer, want je wil niet dat deze langdurig zonder stroom komt te zitten.

We benadrukken dat bij zo'n stroomstoring, in je woning nergens meer elektriciteit beschikbaar is, behalve dan op die backupaansluiting. Wil je de vriezer van elektriciteit voorzien, dan zal je met een flink verlengsnoer aan de slag.

Wil je ook de koelkast en wat schemerlampen van elektriciteit voorzien, dan heb je niet alleen een verlengsnoer nodig maar ook verdeelblokken, stekkerdozen met een aantal stopcontacten.

Wellicht denk je, maar dat is handig! Zo'n thuisbatterij wil ik ook hebben. Dan kan ik ondanks een stroomstoring gewoon doorgaan met wassen, strijken, vaatwassen, koken, bakken en tv-kijken.

We begrijpen je enthousiasme, maar nu sla je door. Men heeft deze backupaansluiting gemaakt om in geval van nood je toch 230 Volt te kunnen leveren, maar het vermogen dat geleverd kan worden is sterk beperkt. Hoeveel vermogen (hoeveel Watt) geleverd kan worden is per model anders, maar denk in de richting van 1000 Watt, mogelijk 2000 Watt.

Bedenk goed dat bepaalde apparaten veel vermogen opnemen en je kan dus niet zomaar ieder apparaat hierop aansluiten. Hieronder een lijst met apparaten en hun opgenomen vermogen (een goede benadering voor de beeldvorming):

  • verlichting per lamp: 10 Watt
  • telefoonlader: 10 Watt
  • internetrouter: 10 Watt
  • laptop in lader: 40 Watt
  • luchtreiniger: 50 Watt
  • desktop pc met scherm: 50-250 Watt
  • koelkast: 100 Watt
  • vriezer: 100 Watt
  • televisie: 100 Watt
  • mixer: 150 Watt
  • stofzuiger: 800 Watt
  • föhn: 1200 Watt
  • senseo: 1400 Watt
  • espresso-apparaat: 1400 Watt
  • magnetron (alleen): 1500 Watt
  • waterkoker: 2400 Watt
  • oven / combi magnetron: 2500-3300 Watt
  • hakselaar: 2500 Watt
  • mobiele airco: 1000-3000 Watt
  • apparaten die niet in dit lijstje staan: zie noot[1]

Heb je een backupaansluiting die 1000 Watt kan leveren, dan kan je wel de vriezer en koelkast aansluiten (let op: wij geven geen garantie, de aanloopstromen kunnen mogelijk te hoog zijn) en wat kleine dingen zoals verlichting een een telefoonlader, maar een koffiezetapparaat is dus te veel. We schrijven het maar voor deze zekerheid, maar als je meerdere apparaten tegelijkertijd aansluit op deze backupaansluiting, dan moet je wel alle vermogens bij elkaar optellen.

Weet je niet zo goed het verschil tussen elektrisch vermogen, elektrische energie en de capaciteit van een accu, dus het verschil tussen bijvoorbeeld Watt en kWu? In dit artikel praten we je even bij.

Autonomietijd: hoelang kan de vriezer blijven draaien?

De elektriciteit die je geleverd krijgt op de backupaansluiting komt uit de accu van je thuisbatterij. Is die op, dan houdt het dus op. Hoe lang je accu het volhoudt ligt aan de capaciteit van de accu (uitgedrukt in Wu of kWu) en hoeveel vermogen (Watt) je opneemt met de apparaten en voor hoelang.

We nemen de televisie als voorbeeld, stel die verbruikt 100 Watt. Wanneer de tv één uur aanstaat heb je 100 Watt x 1 uur = 100 Wattuur aan energie gebruikt. Die eenheid Wattuur wordt ook wel kortweg Wu geschreven.

Stel dat je accu in de thuisbatterij een capaciteit heeft van 2,56 kWu (let op die k, die staat voor kilo, dus 1000), dan is dat gelijk aan 2560 Wu. Als je alleen je tv zou aansluiten, én de accu 100% vol zou zijn, dan houdt de accu het 2560 / 100 = 25,6 uur vol. Stel dat je eerst een half uur zou stofzuigen, dat kost 0,5 uur x 800 Watt = 400 Wu. Dan hou je van die 2560 nog 2560-400=2160 Wu over, dan kan je nog 21,6 uur tv kijken.

Als je het maar uit je hoofd laat!

Het "eiland" dat je hebt gemaakt met je thuisbatterij (of aggregaat) in combinatie met een aantal verlengsnoeren werkt, én is toegestaan zolang het maar een eiland blijft. Een echt eiland kenmerkt zich doordat het totaal omringd is door water. Als het eiland ergens contact heeft met de rest van het land, dan is het geen eiland meer.

Zo moet jij dus zorgen dat jouw "elektriciteitseiland" ook geen contact heeft met het normale elektriciteitsnet. Want, dan is het geen eiland meer. Trouwens, jouw noodnet aansluiten op het elektriciteitsnet is verboden.

een klein verlengsnoertje met aan beide zijden een steker, dit als voorbeeld dat je nooit zo'n snoer moet maken, het is levensgevaarlijk
verlengsnoer met twee stekers, waarom kan je zoiets nou nergens kopen?
(dit verlengsnoer hebben we zelf gemaakt voor demonstratiedoeleinden, de draadjes zijn van binnen bewust niet aangesloten, wij hechten nog waarde aan het leven)

Nou zijn er altijd slimmeriken die denken, goed dat zo'n verbod bestaat, maar even niet voor mij. Want zo'n "noodnetje" aanleggen met verlengsnoeren is natuurlijk wel een gedoe. Weet je wat denkt dan een handige Harrie, ik maak een snoer zoals je hier op de foto ziet staan.

Dat "speciale" verlengsnoer met twee stekkers steekt hij aan de ene kant in de backupaansluiting van de thuisbatterij (of aggregaat) en de andere kant stopt hij in een willekeurig stopcontact in huis. Want via de bedrading krijgt dan de rest van het huis ook elektriciteit.

GOD BEHOEDDE JE VOOR DEZE ACTIE!

Denk eens even rustig na. Heb je ooit, maar dan ook ooit van je leven zo'n verlengsnoer met twee stekkers in een winkel zien liggen? Nee hè? En hoe zou dat nou komen?

OMDAT ZO'N SNOER LEVENSGEVAARLIJK IS!

Tja, we kunnen maar niet duidelijk genoeg zijn. En echt, geloof ons, deze vraag wordt regelmatig gesteld! Daarom maken we er in dit artikel gewag van.

Stel dát je de ene kant in de backupaansluiting van een thuisbatterij steekt, dan staat op de steker aan de andere kant 230 Volt op die pinnen. Dus aanraking van die pinnen kan leiden tot elektrocutie.

Stel dat je het tóch doet (nogmaals: DOE DIT NOOIT!), en er geen slachtoffers gevallen zijn, dan zal je merken dat de thuisbatterij inmiddels uitgevallen is "in storing staat".

Want op het moment dat jij de backupaansluiting van de thuisbatterij verbindt met je elektrische installatie, dan staat hij ook via de groepenkast in verbinding met de rest van de wijk. Want alle huizen in een wijk zijn met elektriciteitskabels met elkaar verbonden. Dus jouw thuisbatterij moet dan elektriciteit leveren niet alleen voor jouw woning (en dat alleen al zou niet lukken) en dan ook nog eens voor alle woningen om je heen.

De thuisbatterij kan niet zoveel vermogen leveren en "zakt door zijn hoeven" en schakelt zich uit (schiet in een "overbelastingsbeveiliging").

Stel dat je de situatie zo laat, en later komt de netspanning terug, dan komt op de backupaansluiting 230 Volt te staan (vanuit het net) en daar is die thuisbatterij niet op gebouwd. Waarschijnlijk neemt die thuisbatterij, met mogelijk nog een klein beetje vuurwerk, definitief afscheid van de innige relatie die jullie samen hadden. Paf. Kapot.

Voor de iets technisch onderlegde lezer: we verzwijgen hier expres bepaalde mitigerende maatregelen, maar die willen we expres niet beschrijven, we zouden anders "leken" op ideeën brengen die alleen maar tot grote problemen zouden kunnen leiden.

Energieverbruik koelkast en vriezer

We willen speciale aandacht geven aan de koelkast en de vriezer. In het overzichtje hierboven schreven we dat die een vermogen opnemen van circa 100 Watt per stuk. Dat is ook zo, maar ze staan niet constant "te draaien" (de compressor van de koelkast/vriezer slaat maar een paar keer per uur aan). Dus je kan niet reken: een vriezer die 24 uur aanstaat gebruikt aan energie: 24 uur x 100 Watt = 2400 Wattuur of 2,4 kWu (nogmaals dat is dus fout).

In dit geval moet je weten hoeveel energie die apparaten per dag gebruiken. We zullen je een richtlijn geven, maar weet dat het héél erg afhangt van de grootte van de koelkast of vriezer én hoe energiezuinig deze is. Maar een hedendaagse koelkast zal circa 0,5 kWu (of 500 Wu) per dag gebruiken en een vriezer 0,8 kWu (800 Wu) per dag[2]. Een thuisbatterij met een 5,12 kWu accu kan een vriezer dus (5120/800=6,4) zo'n 6 dagen laten draaien.

backupaansluiting, een randaarde stopcontact achter een klepje van in dit geval de balkoncentrale solix e1600 pro van anker
backupaansluiting achter klepje bij de Anker E1600 Pro (balkoncentrale)

Stel: langdurige stroomstoring, helpen mijn zonnepanelen dan met het opladen?

Wanneer de stroomstoring meer dan één dag duurt, zal de accu van de thuisbatterij mogelijk na één dag al op zijn. Je vraagt je dan af, helpen de zonnepanelen dan niet de accu weer op te laden?

Nee, die zonnepanelen zijn met een zonnepaneelomvormer aangesloten en die stopte op het moment dat de netspanning wegviel. Dus die leveren totaal geen elektriciteit.

Hierop is wel een uitzondering, dat is als je hybride omvormer hebt als thuisbatterij, daarbij zijn de zonnepanelen rechtstreeks op de hybride omvormer aangesloten (en niet aan de 230 Volt) en zullen daarom gewoon doorgaan met het laden van de accu, ook bij een stroomstoring.

Alleen hebben die hybride omvormers doorgaans geen backupaansluiting, maar vaak ondersteunen ze eilandbedrijf, waarover later meer.

Een alternatief kan je ook zoeken in de balkoncentrale, hier een overzicht. Dat is een thuisbatterij waarop je rechtstreeks (weliswaar een paar) zonnepanelen aansluit en die zonnepanelen kunnen de accu op blijven laden ook al is de netspanning uitgevallen. Alleen hebben die balkoncentrales doorgaans een beperkte accucapaciteit, en moet je rekening houden dat op sombere dagen een paar zonnepanelen de accu nauwelijks zullen opladen.

Wat je moet weten over aanloopstroom

Bij gebruik van een bepaalde apparaten zal je merken dat die niet willen werken (starten) als ze aangesloten zijn op de backupaansluiting ondanks dat het vermogen van het apparaat lager is dat het maximale vermogen dat aangesloten kan worden.

Een voorbeeld, stel de backupaansluiting kan maximaal 1000 Watt leveren. Je sluit een stofzuiger aan van 800 Watt. Je zet hem aan, maar de kans bestaat dat hij niet zal werken. Op het moment dat je hem aanzet zal de thuisbatterij mogelijk een piepje laten horen of anders aangeven dat zich een storing heeft voorgedaan. En als je dat uitzoekt zal je er achter komen dat de foutmelding te maken heeft met "overcurrent protection" (overbelasting) of iets wat daar op lijkt.

De thuisbatterij zag dat er een te grote stoom ging lopen toen je de stofzuiger aanzette. Hoewel hij 800 Watt opneemt, geldt dat pas als hij enige tijd aanstaat. Tijdens het starten van de stofzuiger neemt hij véél meer vermogen op, en dat kon de thuisbatterij niet leveren en schoot daarom in de alarm (die je dan moet resetten)

Sommige apparaten hebben tijdens het inschakelen een verhoogd inschakelvermogen dat ook wel "aanloopstroom" wordt genoemd. En die aanloopstroom kan zorgen dat de thuisbatterij in de beveiliging schiet. Meer hier over in het artikel over aanloopstromen i.c.m. thuisbatterijen.

Elektrische verliezen thuisbatterij tijdens ontladen

Eerder in het artikel hebben we je voorgerekend hoe lang een bepaald apparaat op de accu van een thuisbatterij kan werken tijdens stroomuitval. Daarbij hebben we de elektrische verliezen bewust even genegeerd. En daar gaan we het nu over hebben.

Tijdens het ontladen van een thuisbatterij (ook tijdens het laden, maar we concentreren ons nu even op ontladen in dit kader) ontstaan elektrische verliezen. Dat is een normaal verschijnsel. Dat geldt voor alle apparaten, zo zal je tv warm worden tijdens gebruik. Maar de tv heb je niet gekocht als onderdeel van de verwarming van je woning. Toch zal een groot deel van het vermogen van de tv verloren gaan aan warmte. Dat zijn dus elektrische verliezen.

Zo ook bij een thuisbatterij. Hoe groot die elektrische verliezen zijn, blijkt afhankelijk van een aantal factoren, waarbij de hoeveelheid vermogen die onttrekt de dominante factor is. Bij weinig vermogen zijn de verliezen het grootst, zit je bijvoorbeeld op 50% van het maximum vermogen dat zullen die verliezen beperkt zijn en als je nog meer vermogen uit de thuisbatterij betrekt dan zullen die verliezen weer groter worden.

Als houvast kan je uitgaan dat je circa 10% energie verliest tijdens het gebruik (ontladen van de accu). Dus als je een 2,56 kWu accu hebt en die is volgeladen, dan blijft via de backupaansluiting praktisch maar beschikbaar: 2,56 x 0,9 = 2,3 kWu. Dus je "autonomietijd" tijdens stroomuitval zal wat lager zijn dat we eerder hadden berekend, zo'n 10% dus.

Overigens, die elektrische verliezen worden (voornamelijk) omgezet in warmte (net als bij alle apparaten), vandaar dat koeling bij een thuisbatterij belangrijk is.

Wees wijs, bereid je voor

De brandweer maar ook bedrijfshulpverleners oefenen niet voor niet regelmatig "hun taken", want als je oefent dan ben je voorbereid en tijdens een oefening kom je er pas achter wat in zo'n situatie mis gaat en daar kan je van leren. Zeg Karel, hoe kom ik nou het dak op, jij zou toch die brandladder meenemen?

Bereid je dus nu voor op een calamiteit. Denk na welke apparaten je op die backupaansluiting wil aansluiten, maak of koop verlengsnoeren en verdeeldozen. Label die snoeren en geef aan "van thuisbatterij naar 1e etage", en "van 1e etage naar b.g." en "naar koelkast" en "naar vriezer".

Test die snoeren en test of die apparaten ook daadwerkelijk werken op die backupaansluiting. Berg die verlengsnoeren op in een tas of doos en zet die naast de thuisbatterij, want bij een stroomstoring zal je toch altijd vanaf die plek een noodstroomnet moeten gaan aanleggen. Test minimaal ieder jaar of alles nog werkt. Je zal niet de eerste zijn die als de nood aan de man is en regelmatig testen overgeslagen is er achter komt "dat het niet blijkt te werken".

Driefaseaansluiting

Is jouw woning voorzien van een driefaseaansluiting dat is het goed om het volgende te lezen.

De backupaansluiting betreft een randaarde stopcontact (of stopcontacten). Dat is "gewoon" 230 Volt, een enkel fase dus. Sommige apparaten in je woning hebben mogelijk een driefaseaansluiting. Bijvoorbeeld een warmtepomp, en die kan je dus niet op de backupaansluiting aansluiten.

En stel dát je het zou kunnen, dan zal de hoeveelheid energie die de warmtepomp vraagt zodanig hoog zijn dat een thuisbatterij met backupaansluiting, die doorgaans een beperkte accu-capaciteit heeft, snel op zou zijn.

Wil je dat ook een driefase-warmtepomp blijft werken tijdens een stroomstoring, dan zal je gebruik maken van een thuisbatterij met eilandbedrijf.

Verschil backupaansluiting en eilandbedrijf

Tussen een backupaansluiting en eilandbedrijf zit een fundamenteel verschil. Bij een backupaansluiting moet je aanwezig zijn tijdens een stroomstoring om bepaalde apparaten los te koppelen en met een verlengsnoer te koppelen aan de backupaansluiting van de thuisbatterij. Ben je op vakantie en je hebt een vriezer die lekker vol zit, tja...

Daarnaast is het vermogen dat op de backupaansluiting geleverd kan worden meestal beperkt iets in de richting van 1000 - 2000 Watt.

Wil je het hele huis voorzien van noodstroom, dan heb je een vermogen nodig van mogelijk 10.000 Watt of meer. Dat is andere koek. Dus een ander type thuisbatterij die zoveel vermogen kan leveren.

Het grote voordeel van een thuisbatterij met eilandbedrijf is dat deze, in principe[3] binnen 20 milliseconden, dus zonder dat je het merkt, overschakelt van netbedrijf naar eilandbedrijf. Alle groepen in je meterkast die "meedoen" aan eilandbedrijf zullen dan zonder dat ze het merken hun elektriciteit krijgen uit je thuisbatterij als het net uitvalt.

Verdiepingsstof in dit artikel en hier een overzicht van thuisbatterijen die eilandbedrijf ondersteunen.

  1. In dit lijstje staan alleen gebruikelijk huishoudelijke apparaten die voorzien zijn van een stekker. Maar in je woning heb je ook apparaten die zonder stekker zijn aangesloten zoals bijvoorbeeld de warmtepomp, airco, inductiekookplaat en laadpaal. Die apparaten kán je dus ook niet aansluiten op een backupaansluiting van de thuisbatterij, en al zou je het kunnen, dan is doorgaans het opgenomen vermogen veel hoger dan wat de thuisbatterij mogelijk kan leveren. Wil je dat ook die apparaten blijven doorwerken (m.u.v. de laadpaal want dat is echt heel veel gevraagd) dan zal je om moeten kijken naar een thuisbatterij met eilandbedrijf ondersteuning.
  2. Het energieverbruik van koelkasten en vriezers in in de periode 2000 tot 2025 sterk verbeterd. Een koelkast en vriezer gebruikte "vroeger" rustig twee tot drie keer meer energie dan vandaag de dag. Hou daar rekening mee in het berekenen van de autonomie tijd.
  3. Veel thuisbatterijen met eilandbedrijf schakelen binnen 20 milliseconden over, maar een beperkt aantal modellen duurt dan overschakelen veel langer, tot wel 20 seconden of meer.

publicatie: 20241213

aanpassing/controle: 20250115

Foutje of aanvulling? Stuur ons een reactie

home­ >elektriciteit >thuisbatterij