Noodstroomvoorziening met een accu en 230 Volt omvormer

In dit artikel bespreken we een noodstroomvoorziening die veruit het goedkoopste, en daarnaast eenvoudig samen te stellen is. Een klein beetje handig moet je wel zijn, als je de plus en min aansluitingen van een accu uit elkaar weet te houden kom je er vast wel.
In het kort
Deze noodstroomoplossing valt in de categorie actieve noodstroomvoorzieningen. Je moet dus eerst wat doen voordat je gebruik kan maken van elektriciteit.
De autonomietijd wordt bepaald door de capaciteit van de accu (uitgedrukt in de Ah waarde), en heeft een dominante invloed op de totaalprijs. Wil je meer autonomietijd, dan stijgen daarmee sterk de kosten. Maak je gebruik van je autoaccu, dan is het een uiterst goedkope oplossing alleen is de autonomietijd beperkt vanwege de beperkte accucapaciteit van een autoaccu.
Het grote voordeel is dat deze oplossing geen herrie maakt en je geen last hebt van opslagproblemen zoals benzine of gas bij gebruik van een aggregaat. Maar daar staat een nadeel tegenover dat de hoeveelheid te leveren elektrische energie beperkt is tot de inhoud van de accu. Is die op een gegeven moment leeg dan zit je zonder. Je kan niet even je accu bijladen want er is een stroomstoring. Deze oplossing is dus goed bruikbaar om een relatief korte uitval van het elektriciteitsnet op te vangen. Voor langdurige spanningsuitval zoals bij een crisis is dit geen goede keuze.
Je kan overwegen om deze voorziening uit te breiden met zonnepanelen en zonnepaneelacculader waardoor je de accu opnieuw kan laden met de "brandstof" die zon heet. Die hebben we in dit artikel beschreven.
voor- en nadelen van de noodstroomoplossing met accu en 230 Volt omvormer
- simpele DHZ oplossing
- relatief goedkoop
- maakt geen herrie, maakt geen stank
- zeer langdurige opslag mogelijk
- lange levensduur
- accu is flink zwaar
- vermogen doorgaans beperkt tot circa 100-500 Watt (maar is flink op te voeren)
- geen automatische omschakeling naar noodstroom, handmatig plus- en minpool van omvormer op accu aansluiten
- autonomietijd zeer beperkt tot bijvoorbeeld één dag (indicatieve waarde)
Kosten
De kosten zijn sterk afhankelijk van twee aspecten: hoeveel de aangesloten apparaten aan vermogen (uitgedrukt in Watt) opnemen en hoe lang de autonomietijd moet zijn. Een omvormer die maximaal 100 Watt kan leveren is uiteraard goedkoper dan een model die 500 of 1000 Watt kan leveren. Maar de totaalkosten worden vooral bepaald door de gewenste autonomietijd. Een accu heeft relatief weinig energie-inhoud (in vergelijking met benzine, diesel of propaan) en is daarnaast erg duur (en zwaar).
Kosten noodstroomvoorziening
"vriezer, koelkast en klein spul, autonomietijd 24 uur"
Met deze oplossing kan je de vriezer, koelkast en wat kleine spul, zoals een paar ledlampen en telefoonladers circa 24 uur van elektriciteit voorzien. De prijzen vonden wij online ten tijde van het schrijven van dit artikel (of na update van dit artikel). De prijzen zijn dus goede indicaties. Waarom we nooit links publiceren naar deze producten, lees je in de noot[1].
In onderstaand overzicht zie je dat de accu het duurste onderdeel is. Als je écht goedkoop wil gaan, gebruik dan je autoaccu, maar realiseer dat de capaciteit van die accu beperkt is.
omvormer 12V-230V 500 Watt | 150 |
---|---|
accu LFP 12,8 Volt 100 Ah | 200 |
kabels e.d. | 50 |
totaal | 400 euro* |
* als je niet gebruik maakt van je autoaccu, maar een apart voor deze noodstroomvoorziening gekochte accu, dan zal je ook een acculader moeten kopen. Voor een 100 Ah accu moet je rekening houden met 100 euro extra voor een 12Volt LFP acculader. Let er speciaal op dat die acculader geschikt is voor LFP accu's. Zorg dat de laadstroom zodanig is dat de accu in (ongeveer) 4 tot 10 uur geladen zal worden. Als voorbeeld: als de accu in 5 uur geladen moet worden dan is een lader nodig met een laadstroom van: 100 Ah / 5 uur = 20 Ampère. Maar weet dat een 10 Ampère lader, die er dan 10 uur over doet, evengoed bruikbaar is.
De omvormer die we in dit voorbeeld voor ogen hadden was de Victron Phoenix 12/500. De LFP accu een 12,8 Volt 100 Ah accu van Power Queen.
Opslag, autonomietijd en levensduur
Deze noodstroomvoorziening koop je om "ooit" te gebruiken, mogelijk pas over jaren, mogelijk wel over tien of twintig jaar. Daarom staan we stil bij een aantal standaard aspecten zoals: wat doet langdurige opslag met de noodstroomoplossing, welke beperkingen of gevaren brengt dit eventueel met zich mee, hoe lang is de autonomietijd en wat voor levensduur kan je verwachten? Die onderwerpen komen hieronder aan bod.
Langdurige opslag
De omvormer bewaar je bij voorkeur in huis op een droge plek, niet in een vochtige schuur vanwege roestvorming van metalen onderdelen. De LFP accu kan je overal bewaren (de aansluiting zijn van aluminium en hebben geen last van vocht), zolang het maar niet echt warm wordt en dan denken we aan temperaturen die langdurig boven de 35 graden zijn, daar houdt hij niet zo van. Kou deert hem totaal niet tijdens opslag, ook niet als het vriest.
Tijdens opslag kan er in principe niets met deze accu gebeuren die de veiligheid in gevaar brengt. Alleen tijden het laden van een accu kan in zeldzame gevallen een onveilige situatie ontstaan[2]. Hoewel LFP accu's stukken veiliger zijn dan NMC accu's adviseren we het opladen in een bijgebouw, schuur, of garage te doen. De ervaringscijfers zijn op het moment van schrijven nog niet voldoende beschikbaar van LFP accu's, ze worden namelijk pas een pas sinds circa 2020 in zeer grote aantallen gebruikt.
De kans op onveilige situaties is uiterst gering, maar we schatten in dat bij één op de vijf miljoen LFP accu's tijdens het laden een beveiliging van de accu of bms niet goed functioneert en zullen gaan "gassen" en dat zou in combinatie met andere factoren kunnen leiden tot ontbranding[2].
Ter geruststelling dat het risico erg klein is: je gebruikt dagelijks vergelijkbare accu's, dat zijn NMC (Lithium-Ion) accu's en die zijn een stuk gevaarlijker dan LFP accu's omdat bij falen zij brand kunnen veroorzaken. Die accu's bevinden zich bijvoorbeeld je ebike, EV, laptop, tablet, telefoon, accugereedschap, kruimelzuiger, robotzuiger en deurbel met camera. De kans dat je meemaakt dat er ongelukken gebeuren met de NMC accu in die apparaten is uiterst gering maar niet nul. Daarom moet je, bij voorkeur, die apparaten alleen maar laden als je aanwezig bent en ook nog eens leggen (tijdens het laden) op een onbrandbare ondergrond. Nogmaals, de voorgestelde LFP accu is een stuk veiliger dan de NMC accu's maar het risico is niet nul.
Autonomietijd
De autonomietijd van deze noodstroomoplossing is afhankelijk van twee aspecten, het opgenomen vermogen van de aangesloten apparaten en de capaciteit van de accu. Hoe je de autonomietijd kan berekenen hebben we beschreven in dit artikel.
Levensduur
De levensduur van deze noodstroomvoorziening wordt primair bepaald door de levensduur van de accu, de omvormer zal, zeker als deze maar af en toe gebruikt wordt tientallen jaren mee kunnen gaan.
De levensduur van de voorgestelde LFP accu is zeer lang, zowel in opslag als bij gebruik. De fabrikanten van de LFP accu's schatten in dat de accu in opslag wel 15 jaar of meer mee zal gaan, op voorwaarde natuurlijk dat je hem wel onder de juiste condities bewaard. Mocht je de accu willen gebruiken ook dan zal hij je meer dan tien jaar vergezellen, zeer waarschijnlijk nog veel langer ook al zou de accu iedere dag laden en ontladen. Men verwacht 6000 cycli of meer.
Soorten omvormers
Omvormers, die ook wel inverters worden genoemd, worden verkocht in twee versies. De "modified sine wave omvormer" en de "pure sine wave omvormer". De eerste is de goedkoopste, maar helaas niet bruikbaar. Die leveren een wisselspanning die sterk afwijkt van wat uit het stopcontact komt.
Gebruik je die toch dan heb je kans dat bepaalde apparaten sterk gaan brommen of zelfs kapot gaan (dit is geen bangmakerij maar een feit). Je zal niet de eerste zijn die, uit verkeerde zuinigheid, ontdekt dat dit soort omvormers ondingen zijn en uiteindelijk een fatsoenlijke pure sine wave omvormer koopt. Dus zoek naar een omvormer (inverter) waar overduidelijk op vermeld staat "pure sine wave", bij twijfel gewoon niet kopen en verder zoeken.
Bij het selecteren moet je naar drie dingen kijken: is het een pure sine wave omvormer, wat is het maximaal te leveren vermogen en voor wat voor accuspanning is hij geschikt, want je hebt niet alleen omvormers die op 12 Volt werken, maar ook op 24 of 48 Volt. Die spanning moet natuurlijk overeenkomen met de spanning van de accu.
De omvormer heeft twee aansluitingen voor het aansluiten van de draden naar de accu. De plus- en minpool aansluiting. Het is dan handig om een kabel te kopen met aan het einde een rode en zwarte accuklem. De andere kant van de kabel moet je met de omvormer verbinden. Rood is plus, zwart is min. Het chassis van de auto is bij moderne auto's altijd min, en de pluspool zit vaak verstopt onder een kunststof kapje die of rood gekleurd is of dat er een duidelijke "+" bij staat.

Sommige 12 Volt naar 230 Volt omvormer hebben een "sigarenaanstekeraansluiting" die je heel gemakkelijk in de bijbehorende aansluiting in je auto kan steken. Dat is dezelfde aansluiting waar je ook je smartphoneoplader in steekt. Dat is net wat makkelijker dan de motorkap open te maken en de draden aan te sluiten op de plus en minpool, maar deze gemakkelijke oplossing heeft wel een groot nadeel.
Zo'n 12 Volt aansluiting in de auto heeft meestal een beperking van 10 Ampère. Dat betekent dat vanuit die aansluiting maar 10 Ampère x 12 Volt = 120 Watt vermogen geleverd kan worden. Voor een kleine omvormer van 100 Watt lekker makkelijk, maar een omvormer met meer vermogen moet je deze aansluiting niet gebruiken.
Aanloopstroom
De apparaten die je op de omvormer wil aansluiten hebben een bepaald vermogen (uitgedrukt in Watt), zie dit overzicht. In dat overzicht zie je dat een vriezer een vermogen heeft van circa 50 Watt. Als je tegelijkertijd ook een koelkast en een tv op wil aansluiten die een vermogen heeft van circa 50 Watt, dan is dat samen 100 Watt.
Je zou denken dat als je een omvormer hebt van bijvoorbeeld 250 Watt, dat dan de vriezer en koelkast er wel op zullen werken. Want samen hebben ze een opgenomen vermogen van circa 100 Watt dan heb je 250-100=150 Watt "over". Maar sommige apparaten, vooral die voorzien zijn van een elektromotor (denk aan de compressor van de vriezer van de vriezer en koelkast), hebben een zeer grote "aanloopstroom". En daarom heb je voor de vriezer minimaal een omvormer nodig van 400-500 Watt. Lees hier meer over in het artikel over aanloopstromen.
Hoe activeer je deze noodstroomvoorziening?
Als het lichtnet uitvalt en je wilt bijvoorbeeld voorkomen dat de vriezer ontdooit, of je wil door kunnen werken met je computer, dan pak je de 12 Volt naar 230 Volt omvormer, die sluit je met twee draden (de plus en de min) aan op een autoaccu of een andere 12 Volt accu die je maar beschikbaar hebt. Of je de plus of min als eerste aansluit maakt niets uit.

Nadat de 12 Volt is aangesloten zet je de omvormer aan. Op dat moment zal 230 Volt spanning beschikbaar zijn op het stopcontact van de omvormer. Vervolgens steek je een verlengsnoer in de 230 Volt omvormer en aan de andere kant sluit je de vriezer aan. Wil je ook de koelkast aansluiten dan heb je een verlengsnoer nodig met stekkerdoos en daarop sluit je weer een tweede verlengsnoer die je verbindt met de koelkast.
Tip voor gebruik noodstroomvoorziening
Wacht niet tot er ooit een stroomstoring is, en dat je dan er achter komt dat je niet voldoende verlengsnoeren hebt, of dat ze te kort zijn. Bereid je voor. Maak of koop nú de verlengsnoeren voor het maken van je "noodstroomnet". Als je slim bent markeer je met een label de verlengsnoeren waarop staat waar het verlengsnoer voor gebruikt wordt, bijvoorbeeld: van powerstation (of wat je dan ook gebruikt) naar vriezer.
Daarnaast, test de noodstroomvoorziening ook. Doe dit niet eenmalig maar jaarlijks, dan weet je zeker dat alles het nog doet. En als het niet werkt, dan heb je tijd om het op te lossen.
Laatste tip: doe alle verlengsnoeren en stekkerblokken in een tas of doos en zet die in de buurt van je noodstroomvoorziening, dan hoef je daar in ieder geval nooit naar te zoeken als de nood aan de man/vrouw is.
Vermogen omvormer versus accucapaciteit
Het maximum vermogen dat de 230 Volt omvormer kan leveren heeft een relatie met de capaciteit van de accu. Accu's vinden het namelijk niet prettig als ze hele grote stromen moeten leveren. LFP accu's voelen zich prettig als de stroom zich beperkt tot 0,2C tot 0,3C. Je kan ze gebruiken tot 0,5C maar dan doe je de accu "pijn" en zal hij je "belonen" met een kortere levensduur. Als je hem af en toe eens met 0,5C ontlaad zoals bij een kortdurende stroomstoring, dan is dat geen probleem. Maar als je de accu iedere dag zou willen gebruiken dan raden we dit ten strengste af.
Een stoom van 0,2C betekent 0,2 keer de accucapaciteit. Heb je een 100 Ah accu, dan is 0,2C een stroom van 100 x 0,2 = 20 Ampère. Bij 0,3C is dat 30 Ampère. Heb je een 12 Volt accu van 100 Ah, dan betekent dit dat je een vermogen uit de accu kan onttrekken van zo'n 30 Ampère x 12 Volt = 360 Watt. Voor een omvormer die een koelkast, vriezer een een laptop moet voeden (met een 500 Watt omvormer vanwege de aanloopstromen) is dat een perfecte combinatie.
Heb je een accu waarvan je de Ah waarde niet kent, maar wel de Wu of kWu waarde, dan is het nog makkelijker. Een accu met een capaciteit van 1280 Wu of anders geschreven 1,28 kWu mag een vermogen leveren van bijvoorbeeld 0,3C. Dat is dan 0,3 x 1280 = 384 Watt.
Verder lezen
Dit artikel maakt deel uit van een reeks artikelen waarbij we alle mogelijke noodstroomvoorzieningen bespreken. Die andere artikelen kan je hier vinden.
- We maken sinds het jaar 2000 websites met "consumentvoorlichtende artikelen" en op basis van die jarenlange ervaring weten we dat als we links plaatsten naar pagina's van de website van een leverancier, dat die pagina's na enige tijd niet meer werkt omdat die pagina verwijderd is. Dat levert dan een "dead link" op en dat levert dan emailberichtjes naar ons op van bezoekers "die link werkt niet". We zijn dan veel tijd kwijt om al die links constant maar te up to date te houden. Die tijd besteden we liever aan het schrijven van nieuwe artikelen. Daarom vermelden we (een uitzondering daargelaten) nooit meer links naar externe websites. Gebruik een zoekmachine als DuckDuckGo en gebruik de fabrikant en productnaam als zoekargument, dan vindt je het betreffende artikel vast wel.
- Als het fout gaat tijdens het laden van een LFP accu, en dat gebeurt alleen als de elektronische beveiligingen van de acculader hebben gefaald (want elektronica kán defect raken), alleen dan kan bij langdurig laden het "gassen" van een LFP accu plaatsvinden. Dan komen er giftige gassen vrij én waterstof. Dat is een uiterst ontvlambaar gas. Maar de LFP accu zal normaal gesproken niet voor de ontbranding zorgen. Alleen als tijdens het "gassen" zich nog een vonk voordoet, iemand doet het licht aan in de ruimte waar de accu's opgesteld staan, of iemand steekt een sigaret op, dan is brand / ontploffing mogelijk.
publicatie: 20250101
aanpassing/controle: 20250104
Foutje of aanvulling? Stuur ons een reactie