Wat houdt eilandbedrijf in bij een uitvallend elektriciteitnet?

Van eilandbedrijf is sprake als je voorzieningen hebt getroffen dat je over elektriciteit kan beschikken ondanks dat je (mogelijk tijdelijk vanwege een stroomstoring) geen verbinding hebt met het openbaar elektriciteitnet. In dat geval moet je zelf zorgen voor de productie van elektriciteit. Het antoniem van eilandbedrijf is netbedrijf, in dat geval is je elektrische 230 Volt installatie wel aan het openbaar elektriciteitnet verbonden.

Wat is eilandbedrijf en hoe kan je dit realiseren?

Eilandbedrijf is wanneer je, los van het openbaar elektriciteitnetwerk, je elektrische apparaten voorziet van elektriciteit die je zelf hebt opgewekt. Dat opwekken van elektriciteit kan bijvoorbeeld gedaan worden door een aggregaat, powerstation of thuisbatterij (die laatste alleen als eilandbedrijf ondersteund wordt).

De meest voorkomende vorm van eilandbedrijf is zolang sprake is van netspanningsuitval en jij daarop voorbereid bent en zelf elektriciteit opwekt.

In dat geval zijn er twee mogelijkheden:

• De overgang gaat automatisch zonder dat je daar iets van merkt, en alle apparaten blijven (in principe) gewoon doorwerken.
• Je moet zelf aan de slag en bepaalde apparaten gaan koppelen aan jouw "elektriciteitvoorziening".

Luxer

De eerstgenoemde automatische overgang vereist speciale elektriciteit producerende apparatuur, zoals een thuisbatterij met eilandbedrijfondersteuning, én zijn aanpassingen in je meterkast noodzakelijk. Je merkt dan niets van de overgang tussen "netbedrijf" of "eilandbedrijf". Je computer blijft gewoon doorwerken, en in principe, blijven álle apparaten gewoon werken. Ook als deze een driefase aansluiting hebben zoals de inductieplaat en (mogelijk) de warmtepomp.

Dit is een heel luxe situatie die flink wat aanpassingen en een grote investering vergt. Daarnaast neemt de noodzakelijke apparatuur nog al wat ruimte in beslag.

powerstation (Ecoflow)

Simpeler en goedkoper

De andere mogelijkheid is financieel en technisch veel minder ingrijpend. Dit vergt geen aanpassingen in de meterkast en de elektriciteitopwekkende apparatuur is relatief goedkoop. Hierbij gebruik je bijvoorbeeld een powerstation of aggregaat die je bij een netspanninguitval zelf aanzet.

Vervolgens sluit je (meestal een beperkt aantal) apparaten aan op de powerstation. Bijvoorbeeld de koelkast, vriezer, laptop en schemerlamp. Je moet dan wel even met verlengsnoeren en verdeelblokken aan de slag om die apparaten aan te suiten op jouw "elektriciteitcentrale". Door je woning liggen dan tijdelijk snoeren op de grond. Voor de duidelijkheid, op alle wandcontactdozen in je woning staat dan geen spanning. Ook is het aansluiten van jouw "elektriciteitcentrale" op je elektrische installatie (meterkast) wettelijk niet toegestaam en ontzettend dom, tenzijn je (elektrisch) vuurwerk enorm op prijs stelt.

Driefase apparatuur zoals inductiekookplaat of warmtepomp kunnen in deze oplossing niet aangesloten worden (alles is technisch mogelijk, maar het is zeer ongebruikelijk).

Zodra de spanning op het net weer terug is, ruim je alles op, en sluit je de koelkast, vrierzer, etc weer op hun normale wandcontacdozen. Daarna sluit je met een speciaal "laadsnoer" de powerstation aan op de 230 Volt en zal de accu weer geladen worden waardoor hij weer "klaar" is voor gebruik bij een volgende netspanninguitval.

Iedereen zonder licht, behalve jij

Bij een stroomuitval zit iedereen zonder licht, alleen bij jouw woning schijnt nog wel het licht. Jouw woning vormt denkbeeldig een eiland temidden van alle woningen die tijdelijk elektriciteit moeten ontberen.

Tuinhuisje, camper en off-grid

Van eilandbedrijf is ook sprake als je zelf voor je elektriciteit móet zorgen omdat deze gewoonweg niet beschikbaar is. Denk aan een camper, tuinhuisje of afgelegen woning.

Het kan ook zijn dat je, vanuit een bepaalde overtuiging, kiest om geen koppeling te hebben met het openbaar elektriciteitnet. Je woning werkt dan "off-grid" en moet je zelf zorgen dat elektriciteit voorhanden is.

Wat is het verschil tussen eilandbedrijf en "off-grid"?

Bij een elektrische (230 V) installatie die geschikt gemaakt is voor eilandbedrijf zal onder normale omstandigheden de elektriciteit uit het elektriciteitnet betrokken worden (eventueel geholpen door zonnepanelen en/of thuisbatterij). Een aansluiting op het elektriciteitnetwerk is dus aanwezig. Alleen tijdens netuitval wordt overgeschakeld van netbedrijf naar eilandbedrijf.

Een off-grid installatie heeft géén aansluiting op het elektriciteitnet. Off-grid betekent immers "van het net" of "zonder netaansluiting". In het Nederlands zou je dit een autonome elektriciteitvoorziening noemen. De woning is dus niet aangesloten op het elektriciteitnet of die is zelfs totaal afwezig. Alle elektriciteit wek je zelf op. Dat kan met zonnepanelen, windmolen of aggregaat.

Omdat niet altijd zonne- of windenergie voorhanden is, zal een zeer grote accu benodigd zijn om de elektricteit-arme perioden, door te kunnen komen. Dit is vooral van toepassing in de winter. Voor die periodes kan gekozen worden om, wanneer dat nodig is, een aggregaat te starten waarmee de accu's weer gevuld kunnen worden.

Wat is noodzakelijk voor eilandbedrijf?

Wil je in je woning eilandbedrijf mogelijk maken dan vergt dat:

• Een omvormer die specifiek gemaakt is om in eilandbedrijf te kunnen werken.
• Een of meerdere accu's waaruit, tijdens eilandbedrijf, energie gehaald wordt.
• Aanpassingen in de meterkast.

Veel thuisbatterijen, waarin ook een omvormer (inverter) in zit, kunnen niet in eilandbedrijf werken. Valt de netspanning uit, dan valt ook de thuisbatterij uit.

Sommige modellen thuisbatterijen, kunnen echter wél in eilandbedrijf werken. Maar dat vergt aanpassingen in de meterkast, omdat de thuisbatterij tijdens eilandbedrijf niet aan het net gekoppeld mag zijn.

Vaak wordt bij eilandbedrijf een keuze gemaakt tussen "kritische apparaten" en "niet kritische apparaten" (als je die keuze niet wil maken wordt de installatie flink duurder). De "niet kritische apparaten" zoals bijvoorbeeld de vaatwasser en wasmachine krijgen bij netspanninguitval géén elektriciteit. Die kunnen dus tijdelijk niet gebruikt worden. De kritische apparaten krijgen wel elektriciteit.

Doorgaans zijn het niet apparaten die in de catagorie "niet kritisch" of "wel krtisch vallen", maar wordt voor iedere elektriciteitgroep, die dus voorzien is van een eigen automaat (zekering), gekozen of deze wel/niet kritisch is. Daardoor vallen automatisch bepaalde wandcontactdozen, dus ook apparaten, in de woning in de wel of niet kritische groep.

Welke beperkingen zijn van toepassing op eilandbedrijf?

Bij eilandbedrijf zal doorgaans, vanwege financiële keuzes, het maximale te leveren vermogen beperkt zijn. Als voorbeeld, bij de gebruikelijke elektriciteitnetaansluiting van 3x25 Ampère, kan 3 x 25 A x 230 V = 17250 Watt worden opgenomen worden uit het net. Tijdens eilandbedrijf zal de omvormer (doorgaans) minder vermogen kunnen leveren. Bijvoorbeeld 5 of 10 kW. Daarmee zal je iets beperkt zijn omdat mogelijk niet álle apparaten tegelijkertijd aan kunnen staan (maar wel een aantal). Denk vooral aan apparaten die veel vermogen opnemen zoals airco, warmtepomp, vaatwasser, wasmachine, wasdroger, waterkoker, elektrische boiler, stofzuiger, föhn en inductiekookplaat. Het laden van de elektrische auto zou technisch mogelijk zijn, maar zal een énorme aanslag maken op het beschikbare vermogen en de elektriciteitvoorraad van de accu, en zal daarom meestal in de "niet kritische groep" vallen.