Overzicht verschillende typen aggregaten / generators

aggregaat model honda eu10i

In dit artikel staan we stil bij alle mogelijke soorten uitvoeringen van aggregaten / generatoren en sommen we hun voor- maar ook hun nadelen op.

Invert / non-inverter

Aggregaten zijn te koop in een "inverter type" of dat ze geen inverter hebben. Traditioneel had een aggregaat geen inverter. Moderne, maar weliswaar klein vermogen aggregaten hebben steeds vaker een inverter.

Een aggregaat is een vrij simpel apparaat. Je hebt een ontbrandingsmotor (ICE-motor) die werkt op een bepaalde soort brandstof. De motor drijft de as van een dynamo (generator) aan en die levert daarvoor elektriciteit. Omdat je doorgaans 230 Volt wisselspanning wil hebben van 50 Hz, zal doorgaans de motor draaien met 3000 toeren per minuut. Immers, als de as van de dynamo 50 keer per seconde ronddraait (denk aan 50 Hz), dan is dat 50 x 60 seconden in een minuut = 3000 toeren per minuut.

Traditionele generatoren draaien daarom op een constant toerental, ze moeten wel, want als het toerental zakt of stijgt, zal die 50 Hz lager of juist hoger worden en dat moeten we niet hebben. Het moet altijd 50 Hz zijn (binnen bepaalde marges natuurlijk).

Of je de generator belast of niet, hij zal altijd hierdoor een bepaalde hoeveelheid energie (brandstof) gebruiken om de dynamo 50 keer per seconde rond te laten draaien. Ga je hem belasten dan zet hij een tandje bij en zal hij meer brandstof gebruiken, net als een auto heuveltje op ook 100 km/u kan blijven rijden, maar heuvel op kost meer brandstof dan op de vlakke weg te rijden met 100 km/u.

Een aggregaat met een inverter werkt iets anders. Lees voor de term "inverter" gewoon "omvormer", dat maakt het leesbaarder (technici noemen een apparaat dat van gelijkspanning wisselspanning maakt een inverter, en een omvormer is een apparaat die van wisselspanning een gelijkspanning maakt).

Bij een inverter aggregaat hoeft de motor niet precies 3000 toeren te maken, want het is niet de dynamo die "de wisselspanning maakt" maar het is de inverter (omvormer). Bij dit type aggregaat maakt de dynamo een gelijkspanning[1] en een inverter maakt van die gelijkspanning 230 Volt 50 Hz wisselspanning. Dat is vergelijkbaar met een zonnepaneelomvormer, die ook gelijkspanning omzet naar wisselspanning, daarom worden die dingen door technici ook zonnepaneelinverter genoemd, maar van ons mag je het gerust een zonnepaneelomvormer noemen.

Als het aggregaat (feitelijk als de inverter) niet belast wordt (geen 230 Volt apparaten zijn aangesloten), dan kan de motor op een lekker rustig pitje draaien, want hij hoeft toch niet veel vermogen te leveren, alleen het vermogen om de dynamo rond te laten draaien en dat er een beetje gelijkspanning uitkomt. De inverter maakt daar wel 230 Volt 50 Hz van.

Op het moment dat je een elektrisch apparaat aansluit, dus de inverter belast, dan zal de inverter aan de motor een seintje geven, joh, zet even een tandje bij, want ik moet nu vermogen gaan leveren, dan moet je mij ook van voldoende vermogen voorzien.

Op zo'n moment zal je het toerental van het inverter aggregaat wat horen stijgen. Dat kost dan meer brandstof. En dat is het hele eieren eten. Dus een inverter aggregaat zal minder brandstof gebruiken en in principe minder herrie maken als hij niet of nauwelijks wordt belast en als hij wel vermogen moet leveren dan zal de motor een tandje bijzetten.

Het is net als een modulerende cv-ketel of een modulerende cv-warmtepomp. Die passen hun vermogensafgifte aan, op de warmtebehoefte, die staan dus ook niet constant "vol te draaien". Nou, zo ook bij de inverter aggregaat. Noem het een modulerende aggregaat (waardoor hij brandstof bespaart).

Je zal denken, dat is mooi, die wil ik ook hebben. Maar weet dat iedere medaille een keerzijde heeft. Die inverter is een stuk elektronica, net als je zonnepaneelomvormer. Dat kost geld. Dus een inverter aggregaat zal dus duurder zijn dan een non-inverter aggregaat.

Daarnaast, de elektronica is gedimensioneerd op een bepaald te leveren vermogen. Die is doorgaans beperkt. Natuurlijk, als je maar voldoende euro's op de online-toonbank legt dan is de sky de limit. Bij grote vermogens zal de inverter aggregaat relatief steeds duurder worden dan een non-inverter aggregaat.

Daarnaast zal de aanloopstroom van een inverter aggregaat doorgaans lager zijn dan bij een traditionele aggregaat. Bij een inverter is het de elektronica die een harde grens trekt bij de te leveren aanloopstroom, terwijl een traditionele aggregaat even "moeite heeft" en dan weer doorgaat (tenzij de aanloopstromen wel heel groot zijn).

Een ander voordeel van een inverter aggregaat is dat de 230 Volt wisselspanning vergelijkbaar is dat wat uit het elektriciteitsnet komt. Bij een non-inverter aggregaat kan die wisselspanning nog wel eens wat afwijken en daar zouden bepaalde apparaten moeite mee hebben.

voor- en nadelen

eigenschapnon-inverter aggregaatinverter aggregaat
prijshogerlager
brandstofverbruiklagerhoger
kwaliteit 230 Volthoogminder
aanloopstroombeperkthoger
geluidkan lager zijn[2]steeds hetzelfde
gesloten aggregaat model eurom independ 2000
gesloten aggregaat (Eurom independ 2000)

Gesloten of open frame aggregaat

Kijk eens naar de foto's die we hier hebben geplaatst van een open-type aggregaat en een gesloten aggregaat, dan weet je eigenlijk al genoeg. De gesloten versie ziet er netje en strak uit, je kan hem zelfs in je vitrine kast zetten met andere dierbare spullen zo mooi is hij om bij het langslopen te aanschouwen.

open frame aggregaat merk kipor
open frame aggregaat (Kipor)

Het open-type aggregaat is moeders mooiste niet. Hij is niet zo geliefd bij de dames, niet soft maar hoekig en grof, meer functioneel dan "design". Nou hier hoeven we niet veel aan toe te voegen. Oja, doorgaans maakt een open type aggregaat meer herrie dan een gesloten type, maar dat is zeker geen wet van Meden en Perzen. Medië en Perzië bestaan trouwens ook al niet meer, alle vastigheid in het leven valt langzaam weg.

Vergeten we haast hét grote voordeel van een open aggregaat, de inhoud van de brandstoftank zal doorgaans veel groter zijn, logisch bij zo'n lomp groot ding. Goed dat ze bij sommige wieltjes er onder plaatsen want ze kunnen flink zwaar zijn.

voor- en nadelen

eigenschapgesloten aggregaatopen aggregaat
prijshogerlager
brandstoftankkleinergroter
vermogenbeperkthoger
gewichtvaak lichtermeestal zwaarder
geluidkan lager zijn[3]kan hoger zijn

Benzine / diesel / propaan

Net als alle levende wezens heeft het aggregaat ook behoefte aan wat voedsel. Hier geen pasta, rijst of piepers, maar koolwaterstoffen in de vorm van benzine, diesel of gas (meestal propaan).

De energetische waarde van die brandstoffen verschilt waardoor ook het brandstofverbruik (bij gelijkblijvende geleverd vermogen) verschilt.

Bij de ontbranding van benzine is een vonk nodig, die wordt gemaakt door een bougie en die wordt op zijn beurt voorzien van onderdelen die een hoge spanning maken. Omdat diesel vanzelf tot ontbranding komt tijdens de compressie van het gasmengsel als de cilinder omhoog gaat in de kop van de motor is geen vonk noodzakelijk. Dus een diesel heeft minder onderdelen dan een benzinemotor. Dat maakt een diesel minder storingsgevoelig. Daarnaast zal de levensduur van een dieselmotor flink langer zijn dan een benzinemotor. Dat is één van de redenen dat een vrachtwagens, die heel veel kilometers maakt, de dieselmotor zo populair is.

Het grootste nadeel van benzine en diesel brandstoffen bij gebruik van een aggregaat is dat je ze niet lang kan bewaren. Hoe lang is afhankelijk van de bewaaromstandigheden, maar langer dan zes maanden is een probleem met moderne brandstoffen. Dat komt mede doordat aan benzine ethanol is toegevoegd (vandaar E10, 10% ethanol), en dit is een hygroscopische stof. Een stof die water aantrekt. Water in een verbrandingsmotor is geen geweldige combinatie.

Het is niet alleen die ethanol, maar tijdens bewaring veranderen de eigenschappen van benzine en diesel. Bij gebruik van een aggregaat als noodstroomvoorziening is langdurige bewaring van brandstof juist een eis. Daarom is het gebruik van propaan bij een aggregaat zoveel prettiger. Een nieuwe propaangasfles kan je minimaal tien jaar bewaren.

Je hebt dus aggregaten die op diesel werken, of op benzine, of zogenaamde "dual fuel" aggregaten die met benzine of met propaan werken.

Opmerking: de firma Aspen maakt alkylaatbenzine, die is flink duurder dan normale benzine, maar heeft als voordeel dat deze benzine wél lang bewaarbaar is. Aspen doet zelf geen exacte uitspraak "jarenlang", maar we lezen in sommige artikelen dat tien jaar haalbaar is. Aspen maakt diverse soorten brandstoffen. Bij een viertaktmotor die op benzine werkt heb je Apsen-4 (de blauwe jerrycan) nodig.

  • brandstofverbruik propaan: circa 0,4 kg / kWu[4]
  • brandstofverbruik benzine: circa 0,5 kg / kWu[4]
  • brandstofverbruik diesel: circa 0,5 kg / kWu[4]
  • levensduur: circa 1000 uur

voor- en nadelen

eigenschapbenzine / dieselpropaan
bewaartermijn brandstofzes maandentien jaar
bewaarveiligheidlagerhoger
statiegeld brandstofhouderniethoog
stankmeerminder
gemak bijvullen brandstoflaaghoog
vervangen gasslang en verdamper na vijf jaarn.v.t.noodzakelijk

1-fase of 3-fase (230 Volt of 400 Volt)

Aggregaten zijn te koop is een enkelfase versie (1-fase) die 230 Volt wisselspanning levert. Dat is de "normale" of gangbare versie van een aggregaat. Mocht je apparaten hebben die gebruik maken van draaistroom, krachtstroom, een driefaseaansluiting hebben of op 400 Volt werken (allemaal synoniemen) die je aan wil aansluiten op een aggregaat, dan heb je een driefase aggregaat nodig. Die stopcontacten van een driefase aggregaat is ook anders dan bij enkelfase.

Sommige generatoren kunnen omgeschakeld worden van 1-fase naar 3-fase.

Brandstofcel

brandstofcel die werkt op basis van ethanol model efoy 80 12/24
brandstofcel die relatief stilletjes elektriciteit maakt op basis van ethanol (Evoy 80 12/24)

De brandstofcel is een wat afwijkend type generator. Zijn voedsel bestaat uit zuivere ethanol. In de brandstofcel, die het hart vormt van dit apparaat, wordt via een chemisch proces de ethanol samen met de zuurstof uit de lucht, omgezet in waterdamp en kooldioxide. Een uiterst zuivere "verbranding" (oxidatie).

Het prettige aan de brandstofcel is dat hij nauwelijks geluid maakt. Het is een kleine ventilator die voor een klein beetje verkoeling zorgt. Want, het is geen verbrandingsmotor. Dus geen "ontploffingen" dus ook geen geluiddemper. Het proces maakt geen geluid maar wel elektriciteit en daarbij ontstaat ook wat warmte, vandaar de ventilator.

De brandstofcel maakt gelijkspanning. Op dit apparaat zal je dus tevergeefs zoeken naar een 230 Volt stekker. Hij bezit een 12 Volt of 24 Volt aansluiting. Met die gelijkspanning kan je een accu opladen. Het apparaat bevat een acculader geschikt voor diverse accu-chemiën waaronder LFP. Zodra de accu geladen is, gaat stopt de brandstofcel, dus geen stationair gebruik brandstof.

Aan die accu kan je weer een omvormer koppelen die 230 Volt wisselspanning maakt, zoals beschreven in dit artikel.

Goedkoop is deze brandstofcel niet (circa 3000 euro), hij is wel licht in gewicht (circa 6,5 kg). Daarnaast is het vermogen beperkt, het vermogen van het getoonde model Evoy 80 12/24 is 40 Watt, daarmee duurt het dus 32 uur om een accu van 12 Volt en 100 Ah te laden. Het verbruik is 0,9 liter ethanol per geleverde kWu. Evoy levert nog andere modellen zoals de Evoy 150 12/24 die een vermogen heeft van 75 Watt.

Deze brandstofcel is vooral populair bij campers waarbij de eigenaar absoluut geen herriemakend aggregaat wil gebruiken. Maar dan moet je dus wel inleveren op vermogen en je portemonnee iets verder opendoen.

  • brandstofverbruik: 0,9 liter / kWu
  • levensduur: 3000 uur

voor- en nadelen

eigenschapbrandstofcelaggregaat
vermogenzeer beperktgroot
geluidbehoorlijk stilherriemaker
stankgeenaanwezig
bewaartermijn brandstofmeer dan 10 jaarbenzine/diesel: kort propaan: > 10 jaar
bewaarveiligheidlaaglaag
gemak bijvullen brandstofhoogbenzine/diesel: laag, propaan:hoog
  1. We willen hier niet te diep in de technische detail duiken, maar de spanning die een dynamo maakt is een wisselspanning, die wordt met diodes "gelijkgericht" en dan ontstaat een "wisselende gelijkspanning" (dus e plus en min draait nooit om, terwijl bij wisselspanning de plus- en min steeds omdraait. Die wisselende gelijkspanning moet eerst "afgevlakt" worden. Dat gebeurt met onder andere met elco's. Dan pas heb je een echte gelijkspanning en vanaf dat punt kan een inverter daar 230 Volt 50 Hz wisselspanning van maken.
  2. Een inverter aggregaat heeft in potentie de mogelijkheid om minder geluid te maken, maar dat is afhankelijk van het vermogen dat hij moet leveren en wat de fabrikant heeft gedaan om geluid te beperken. Een inverter aggregaat zou dus best wel eens een enorme herriemaker kunnen zijn en een non-inverter aggregaat met een gelijk vermogen een stuk stiller kunnen zijn. Vergelijk dus de geluidsdruk (uitgedrukt in dB) om twee generators te vergelijking wat betreft de geluidsproductie.
  3. Hoewel openframe aggregaten vaak meer geluid produceren dan gesloten aggregaten kan het best zijn dat "een bepaal model openframe aggregaat" minder geluid maakt dan een "gesloten aggregaat" waarbij het vermogen identiek is. Je zal dus altijd de specificaties er op na moeten slaan om te weten hoeveel geluid het aggregaat maakt (dat uitgedrukt wordt in dB).
  4. In zijn algemeenheid geld voor aggregaten met een verbrandingsmotor dat naarmate het vermogen van het aggregaat groter wordt steeds minder brandstof benodigd is voor 1 kWu elektrische energie, dus hoe groter het aggregaat, hoe lager het brandstofverbruik.

publicatie: 20250106

aanpassing/controle: 20250111

Foutje of aanvulling? Stuur ons een reactie

home­ >elektriciteit >noodstroomvoorzieningen